(Kujdes: Ky tekst nuk është për dembela!)
- Shoqëritë gjithandej shqiptare, prej filleve të erërave të demokratizimit janë infektuar aq shumë me zvetënimin e rolit të qytetarit, sa që sot pas gati 2/3 dekadave të testimit të vetvetes për (pa)pjekurinë e tyre, kanë ardhur në një pozicion, sa absurd (sepse, janë bindur gabimisht, se janë në rrugë të duhur), aq edhe naiv (sepse, kanë investuar më shumë në formë; legjislacion e norma kushtetuese, se sa në përmbajtje, pra, në; edukim dhe arsimim të qytetarit). Krejt ky keqkuptim, i fuqizuar e me aplikativitet masiv, ka prodhuar një “fotosintezë” të deformuar e improvizuese sociale për demokracinë dhe raportet e saja demokratike (mbi)ndërtuese, sa që tani është shumë vështirë të bëhet ndonjë rikthim i shëndoshë në “binarët” e vërtetë politik e sidomos ata social ekonomik! I gjithë ky deformitet i (pa)vetëdijshëm 2/3 dekadësh padyshim që është “ushqyer” e mbërthyer nga shumë faktorë tjerë të jashtëm, siç janë kultura masive, arti masiv, politika masive, tjetërsimi masiv, vetëkënaqësia masive, hedonizmi masiv, konzumerizmi masiv…
- Tani, këtë gjendje (frikohem edhe me dromca sindrome!)të turbullt padyshim, në sytë e publikut ende të papjekur sa duhet për “odisejadat dhe betejat” e reja të “pushtimit” të lirive të: qarkullimit të lirë, mendimit të lirë, gjykimit të lirë, tregtisë së lirë, etj., na duhet ta shërojmë me idenë e lirisë pozitive, gjykimit relativ, qëndrimit dhe mendimit kreativ, etj. Që nënkupton, se; lirinë jo në vetvete, jo tëhuajsuese, por “lirinë për diçka” që kërkon rikthim nga gjendja “që posedojmë… “në gjendjen” që jemi”. Gjendje kjo, që për kombet dhe shtetet tjera të botës perëndimore, shpesh herë ishte edhe vetë “ferri” i emancipimit, por, edhe caku i asaj që shquhet dhe identifikohet si shoqëri shëndetmirë, ku arsimi, shëndetësia, mediet, politika, kultura, etj. rrezatojnë frymë e liri pozitive, liri kreative kulturore vetanake dhe në mënyrë të pavarur.
- Pra, sa po mund tê kuptohet; liria tillë nuk është fare ndonjë “produkt” apo mall që mund të konsumohet apo këmbehet sikurse çdo mall tjetër në tregun e jashtëm lojal, rajonal, kontinental apo sish global! Por, është një tip specifik lirie që s’ mund të aplikohet me gjithë tërësinë dhe formën e vetë (!), e aq më pak të konsumohet përmes normës e kodit të njohur “mere ose lëre”(ashtu siç po mendojnë elitat tona politike kulturore), apo të amputohet (sikurse; veshja, ushqimi, etj.) nga të tjerët! Natyrisht, për ta “pushtuar” këte lloj lirie (tashmë) të dëshmuar progresiste e do shtonim edhe emancipuese, shqipeve u duhet kohë, u duhet përvojë e u duhet një Projekt ideor, ku do adresoheshin si nevojat ashtu edhe synimet e aspiratat shtrategjike; morale, ekonomike, politike të kombit dhe shtetësisë…
Shkruan: Fadil MALOKU
* Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e 04 Online
