Sëmundja e veshkave është një vrasës i heshtur dhe mund të ndikojë në cilësinë dhe jetëgjatësinë e jetës.
Është e rëndësishme të kujdeseni maksimalisht për veshkat tuaja dhe të qëndroni të shëndetshëm. Në këtë artikull do zbuloni se si të mbroni dhe mbani veshkat tuaja të shëndetshme.
Shkaqet e sëmundjeve të veshkave
Veshkat janë organe vitale që janë përgjegjëse për të filtruar mbeturinat nga gjaku dhe për të prodhuar hormone që ndihmojnë në mbajtjen normale të niveleve të hemoglobinës dhe kockat të shëndetshme. Veshkat rregullojnë presionin e gjakut dhe e mbajnë atë nën kontroll. Më tej veshkat mbajnë ekuilibrin e elektroliteve (natriumit, kaliumit), mineraleve (kalciumit, fosforit) dhe bazës acidike.
Sëmundjet e veshkave janë dy llojesh. Njëra është dëmtimi akut i veshkave (AKI) dhe lloji i dytë sëmundja iskronike e veshkave (CKD). AKI është një dëmtim i përkohshëm i veshkave që mund të ndodhë për shkak të sëmundjeve akute si infeksionet, dehidratimi, humbja e gjakut, pickimi i gjarpërinjve, diarreja, etj. Ky lloj dështimi i veshkave shërohet brenda 4-8 javësh pasi të trajtohet shkaku i dëmtimit.
Një sëmundje e veshkave e çdo lloji që zgjat më shumë se tre muaj quhet SKK. Çdo 1 person në 4 ka një lloj dëmtimi të veshkave. Është një lloj sëmundjeje e veshkave e cila ka natyrë progresive dhe nuk do të rikthehet pasi të krijohet. Diabeti mellitus dhe presioni i gjakut janë shkaktarët kryesorë të SKK në të gjithë botën dhe janë pjesë e sëmundjeve të lidhura me stilin e jetesës.
Obeziteti, marrja e tepërt e ilaçeve kundër dhimbjeve (NSAIDs, frenuesit COC 2), marrja e medikamenteve alternative janë kategoria tjetër e zakonshme e shkaqeve që mund të çojnë në SKK. Shkaqe të tjera janë çrregullimet autoimune, infeksionet kronike të traktit urinar dhe gurët në veshka.
Në SKK ka një humbje graduale të funksionit të veshkave dhe për shkak të mosfunksionimit të veshkave, ka rritje të toksinave në gjak (ure dhe toksina të hequra nga veshkat), presion të lartë të gjakut, mbajtje të lëngjeve duke shkaktuar ënjtje, hemoglobinë të ulët, rritje të rrezikut për fraktura.
E gjithë kjo çon në shanse më të larta për një goditje në tru dhe sulm në zemër. Pasi sëmundja e veshkave të një pacienti arrin fazën 5 ku funksioni i veshkave është më pak se 15 për qind, ai ose ajo kërkon terapi zëvendësuese të veshkave në formën e dializës gjatë gjithë jetës ose transplantit të veshkave.
Simptomat e sëmundjes së veshkave
Simptomat e zakonshme të sëmundjes së veshkave janë dobësia, lodhja e lehtë, urina e shkumëzuar, ënjtja e këmbëve dhe fryrja e fytyrës, presioni i lartë i gjakut, gjaku në urinë, urinimi i dhimbshëm, etja e shpeshtë dhe dëshira e vazhdueshme për të urinuar. Ata në rrezik (diabet, hipertensivë, obezë, ata me histori familjare të sëmundjeve të veshkave) duhet të kujdesen për këto simptoma dhe të kërkojnë menjëherë udhëzime në mënyrë që të parandalohen dëmtimet e mëtejshme.
Këshilla për të mbrojtur veshkat tuaja
Si të mbani në kontroll nivelet e sheqerit në gjak:
-Synoni nivelet mesatare të sheqerit për 3 muaj (HBA1c) – 6-6,5, kontrolloni sheqernat, kreatininën në serum dhe raportet e urinës 3 mujore. Kontrolloni BP çdo muaj. Ndiqni një dietë dhe bëni ushtrime të rregullta.
-Kontrolloni marrjen tuaj të kripës: Ushqimet e përpunuara dhe ushqimet e ngarkuara me kripë mund të shkaktojnë presion të lartë të gjakut dhe si rrjedhim të dëmtojnë filtrat e veshkave.Ppra, hani më shumë fruta dhe perime të freskëta. Shmangni ushqimet e përpunuara.
-Lëreni duhanin: Duke qenë se pirja e duhanit mund të çojë në dëmtim të veshkave, sëmundje të mushkërive dhe sëmundje të zemrës.
-Ushtroni çdo ditë dhe mbani një peshë optimale: Obeziteti ose mbipesha mund të dëmtojë filtrat e veshkave. Ushtrimet e rregullta mund të ndihmojnë në mbajtjen e peshës në kufirin normal, presionin e gjakut dhe sheqernat nën kontroll. Obeziteti mund të çojë në sheqerna të larta dhe presion të gjakut dhe nga ana tjetër të shkaktojë sëmundje të veshkave.
-Hani një dietë të ekuilibruar: Një pjatë shumëngjyrëshe e mbushur me fruta të freskëta, perime, proteina, lipide dhe karbohidrate të çon në një trup dhe mendje të shëndetshme. Shmangni kripën, sheqerin dhe maida në dietën tuaj sa më shumë që të jetë e mundur. Shmangni ushqimet e përpunuara. Merrni mjaft lëngje dhe qëndroni të hidratuar
-Bëni vizita të rregullta me mjekun: Nëse përfshiheni në kategoritë me rrezik të lartë siç u përmend më lart për sëmundjet e veshkave, nevojitet një kontroll bazë 3-6 mujor me mjekun tuaj të familjes. Ai duhet të përfshijë, analizat e gjakut (sheqerit, CBC dhe kreatininës) dhe të urinës dhe kontrollin e presionit të gjakut
-Shmangni ilaçet dhe suplementet e panevojshme: Vitaminat e panevojshme, suplementet shëndetësore dhe qetësuesit e dhimbjes mund të dëmtojnë veshkat. Mos merrni asnjë pilulë pa recetë nga mjeku juaj.
