Çfarë është artriti reumatoid?
Artriti reumatoid është një sëmundje ku trupi sulmon indin e nyjeve të kyçeve, duke shkaktuar inflamacion kronik. Megjithëse ndikon kryesisht në artikulacione kjo sëmundje mund të shkaktojë edhe inflamacion të organeve të tjera të tilla si mushkëritë, sytë, lëkura dhe zemra.
Gratë preken më shumë se burrat
Artriti reumatoid ka prekur rreth 1.5 milion njerëz në SHBA. Nuk kemi të dhëna ekzakte për vendin tonë. Gratë janë më të riskuara. Ato preken dy ose tre herë më shpesh se meshkujt dhe simptomat tek gratë shfaqen mes moshës 30 dhe 60 vjeç, ndërkohë që simptomat tek burrat zhvillohen më vonë.
Mund të ketë gjithashtu një bazë gjenetike për sëmundjen. Pirja e duhanit është gjithashtu faktor reziku.
Çfarë e shkakton atë?
Shkaku i saktë i kësaj sëmundjeje mbetet i panjohur, por janë identifikuar disa faktorë rreziku. Gratë diagnostikohen më shpesh me këtë sëmundje. Disa studime kanë treguar se ka një komponent gjenetik për zhvillimin e artritit. Pirja e duhanit rrit rrezikun e zhvillimit të sëmundjes.
Ekspozimi në punë ndaj disa pluhurave mund të çojë gjithashtu në një rrezik më të lartë për zhvillimin e sëmundjes. Mendohet se mund të ketë edhe një shkak viral ose bakterial por që ende është duke u studiuar.
Cilat janë shenjat e artritit?
Shenjat e artritit janë skuqja, edema, dhimbja e kycit të prekur. Gjithashtu kyci nuk mund të lëvizet. Vihet re lodhje, temperaturë, mungesa e energjisë dhe humbja e oreksit. Janë duart ato që pothuajse gjithmonë preken.
Megjithatë, artriti reumatoid mund të ndikojë në çdo nyje kockore të organizmit, duke përfshirë kyçet, bërrylat, gjunjët, këmbët, madje edhe nofullën. Zakonisht, nyjet janë të prekura në mënyrë simetrike, duke nënkuptuar që të njëjtat nyje në të dyja anët e trupit janë të prekura.
Artriti mund të jetë shumë i dhimbshëm dhe inflamacioni kronik mund të çojë në humbjen e dobësimit të kërcit, dobësimit të kockave dhe deformimit të përbashkët.
Si diagnostikohet?
Nuk ekziston një test i vetëm për të diagnostikuar artritin reumatoid. Së pari, mjeku do të kryejë një ekzaminim fizik dhe do të marrë historikun e simptomave. Nyjet do të shqyrtohen për të përcaktuar nëse ka inflamacion në to. Zemra, mushkëritë, sytë, goja dhe gjymtyrët do të vlerësohen. Dhe lëkura mund të shqyrtohet për të kërkuar nodula reumatoide.
Një element i rëndesishem për diagnozën është matja e faktorit reumatoid që është i pranishëm në rreth 75% deri në 80% të pacientëve me artrit dhe një vlerë e lartë e tij mund të tregojë një formë më agresive të sëmundjes.
Si trajtohet?
Aktualisht, nuk ka shërim për artritin reumatoid, por ka një numër medikamentesh që mund të lehtësojnë simptomat e tij. Kur trajtimi fillon herët në procesin e sëmundjes, kjo mund të ndihmojë në minimizimin ose ngadalësimin e dëmtimit të nyjeve dhe përmirësimin e cilësisë së jetës për pacientët.
Trajtimi zakonisht përfshin një kombinim të mjekimit, stërvitjes, pushimit dhe mbrojtjes së nyjeve. Ndonjëherë, kirurgjia mund të jetë e nevojshme.
A ka ndikim dieta?
Pacientët duhet që të ndjekin një dietë të shëndetshme, të ekuilibruar, që është gjithmonë e rekomanduar sepse disa ushqime mund të ndihmojnë në lehtësimin e inflamacionit.
Acidet yndyrore Omega-3 që gjenden në vajin e peshkut mund të ofrojnë përfitime anti-inflamatore, kështu që peshqit si trofta, salmoni dhe toni mund të jenë pjesë e një diete të shëndetshme.
Fibra ekstra nga frutat, perimet dhe drithërat ndihmojnë në zbutjen e simptomave. Vitamina D mund të ndihmojë në uljen e rrezikut për artrit reumatoid tek gratë.
Ushtrimet fizike
Ushtrimi ndihmon në ruajtjen e lëvizshmërisë së artikulacionit. Ka ushtrime terapeutike me terapi fizike të përshkruara, të cilat mund të ndihmojnë me forcën, fleksibilitetin dhe lëvizjen e nyjeve të veçanta ose pjesëve të trupit të prekura nga artriti. Shumë aktivitete fizike siç është noti janë të dobishme sepse kanë ndikim në lëvizshmërinë e nyjeve.
Konsultohuni me reumatologun ose terapistin tuaj fizik për të gjetur se cilat ushtrime janë të drejta për ju.
Llojet e aktivitetit fizik të këshilluara për artritin reumatoid janë:
Ecja;
Biçikleta;
Noti;
Joga.
Ashtu si aktiviteti fizik është i rëndësishëm po kështu i rëndësishëm është edhe pushimi.
