Spanja po dominon futbollin në të gjitha nivelet aktualisht, pasi kombëtarja e madhe e meshkujve mundi Anglinë për t’u kurorëzuar kampione evropiane këtë verë, ndërsa ekipi i femrave fitoi Kupën e Botës vitin e kaluar.
Ata gjithashtu mbajnë dy titujt më të mëdhenj në futbollin evropian të klubeve, me Real Madridin dhe Barcelonën që fituan respektivisht Ligën e Kampionëve për meshkuj dhe femra sezonin e kaluar.
Ata së shpejti mund të shtojnë një medalje të artë olimpike në listën e tyre të arritjeve gjithashtu, me Spanjën që do të luajë në finalen e meshkujve në Paris të premten, ndërsa skuadra e femrave u mposht nga Brazili në gjysmëfinale.
Është një listë jashtëzakonisht mbresëlënëse e arritjeve – dhe ndoshta shqetësuese për vendet rivale, duke pasur parasysh se suksesi ka ardhur pavarësisht një sfondi kaotik si rezultat i skandalit të seksizmit që errësoi fitoren e Kupës së Botës për femra. Por si është bërë Spanja një forcë kaq dominuese në futboll?
Normalizimi i ndjenjës së fitores në të gjitha nivelet
Fitorja e Spanjës në Kampionatin Evropian të kësaj vere ishte titulli i tyre i parë në Euro që nga viti 2012. Në fakt, kombëtarja kishte përjetuar një periudhë relativisht të dobët në vitet mes mkes dy europianëve të fituar. Por kur spanjollët arrijnë në finale, ata në përgjithësi dalin në krye – siç thekson një statistikë e pabesueshme.
Qoftë në Kupat e Botës, Kampionatet Evropiane, Ligën e Kampionëve apo Kupën Uefa/Ligën e Evropës, në 27 finalet e fundit të meshkujve ku morën pjesë skuadra spanjolle, të 27 rezultuan me fitore për Spanjën.
Ndërkohë, loja e femrave në Spanjë ka lulëzuar në dekadën e fundit dhe po ashtu ka filluar të ketë suksese të mëdha në kompeticionet me presion të lartë. Fitorja e vendit ndaj Anglisë në finalen e Kupës së Botës për femra të vitit të kaluar erdhi vetëm në paraqitjen e tyre të tretë në turne, pasi kishte debutuar në vitin 2015.
Femrat e Spanjës fituan Ligën e Kombeve në fillim të këtij viti, ndërsa Barcelona ka fituar dy titujt e fundit të Ligës së Kampionëve për femra.
“Ndryshimet në futbollin e femrave në Spanjë kanë qenë veçanërisht të rëndësishme. Dhjetë vjet më parë, kur luaja për FC Barcelona, nuk kishte La Masia [akademia e famshme në Barcelonë] për vajza. Ne i mbulonim shpenzimet tona të transportit, prindërit tanë na sollën në stërvitje dhe ne nuk fitonim asnjë para. Por në pesë vitet e fundit, situata është përmirësuar në mënyrë drastike. Ka pasur një shtytje të konsiderueshme për të promovuar futbollin e femrave, duke përfshirë krijimin e më shumë kategorive të të rinjve, mjedise dhe kushte më të mira dhe ngritjen e një akademie të dedikuar futbolli për vajzat. Ky transformim jo vetëm që ka revolucionarizuar sportin, por gjithashtu ka ngritur respektin për futbollin e femrave në Spanjë”, tha për BBC Sport ish-lojtarja Maria Garrido, e cila tani është gazetare..
Këto suksese si për skuadrat e meshkujve ashtu edhe për femrat pasuan ngritjen e titujve të shumtë në nivel të të rinjve gjatë dekadës së fundit, me lojtarët e atyre skuadrave që e morën këtë mentalitet fitues në futbollin e të moshuarve.
Salma Paralluelo është vetëm 20 vjeç, por ajo ishte pjesë e ekipit fitues të Kupës së Botës për femra dhe tashmë është dy herë fituese e Ligës së Kampionëve për femra me Barcelonën. Në nivelin e të rinjve, ajo fitoi Kupën e Botës për Femra U-20 dhe U17, si dhe Kampionatin Evropian të Femrave U-17.
“Ne po punojmë shumë mirë, por po e shohim këtë edhe në kategoritë më të ulëta. Ne po fitojmë gjithçka. Në fund po normalizojmë fitoren. Është e pabesueshme ajo që po bëhet”, u shpreh 20-vjeçarja Salma Paralluelo në një intervistë për FIFA-n.
Vazhdimësia e trajnerëve
Familjariteti dhe vazhdimësia duket se kanë luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm në dominimin e fundit të Spanjës. Njeriu që udhëhoqi ekipin e meshkujve drejt suksesit në Euro 2024 këtë verë ishte Luis de la Fuente. 63-vjeçari mori drejtimin e ekipit kombëtar në vitin 2022, por më parë drejtoi disa nga ekipet e moshave si U-19, U-21 dhe U-23.
Triumfi në Gjermani ishte fitorja e tij e tretë në Kampionatin Evropian me kombin e tij – pasi kishte fituar edhe me U-19 dhe U-21.
“De la Fuente i njihte shumicën e këtyre lojtarëve nga akademitë dhe ata po rriten si ekip. Ky nuk është vetëm një ekip për të tashmen, por edhe një ekip për të ardhmen”, tha ish-mesfushori i Spanjës Juan Mata për BBC Sport.
Jorge Vilda, i cili drejtoi Spanjën teksa ata fituan Kupën e Botës për Femra vitin e kaluar para se të shkarkohej mes pasojave të skandalit të Luis Rubiales, kishte qenë trajner i ekipit kombëtar për tetë vjet. Ai kishte fituar më parë tituj si trajner i ekipeve kombëtare U-17 dhe U-19.
Vilda u zëvendësua nga ish-asistentja e tij Montse Tome, e cila u bë trajnerja e parë femër e Spanjës dhe ajo udhëhoqi ekipin drejt fitores në Ligën e Kombeve në përpjekjen e parë, duke mundur Francën në shkurt.
“Praktika e promovimit të trajnerëve nga nivelet U-17 dhe U-19 në ekipet e të moshuarve ka nxitur një qasje dhe filozofi të qëndrueshme taktike brenda ekipeve kombëtare spanjolle”, shton Garrido.
“Ky tranzicion pa probleme i lejon lojtarët të zhvillohen nën udhëheqjen e njohur, duke siguruar një stil loje koherent dhe të unifikuar nga të rinjtë në nivelet e larta.”
Një stil i përcaktuar loje
Kur skuadra e meshkujve shijoi për herë të fundit një periudhë dominimi – në fund të viteve 2000 dhe në fillim të viteve 2010 – ata ishin të njohur për pasimet e shkurtra dhe stilin e futbollit ‘tiki taka’. Ajo epokë e pastër ‘tika taka’ tani ka përfunduar kryesisht, por futbolli spanjoll jo vetëm nuk i ka braktisur plotësisht parimet e tij, por i ka evoluar ato. Posedimi është ende një pjesë e rëndësishme e lojës së tyre, por jo aq domethënëse sa ka qenë.
Në fitoren e tyre 3-0 kundër Kroacisë në Euro 2024, ata kishin më pak posedim se kundërshtari i tyre për herë të parë që nga finalja e Euro 2008 – duke i dhënë fund një serie të jashtëzakonshme prej 136 ndeshjesh. Teknika dhe pozicionimi tani janë elementë kyç të lojës spanjolle, dhe të dyja janë gjithashtu fokusi kryesor në futbollin e femrave dhe të të rinjve. Qëllimi përfundimtar është që lojtarët të njihen me një sistem në të gjitha nivelet.
“Çfarë është e mrekullueshme për këtë ekip spanjoll, ata i dinë rolet e tyre dhe si të përshtaten,” tha ish-mbrojtësi i Manchester Cityt, Micah Richards pas fitores së Spanjës ndaj Anglisë në Euro 2024.
Si ka ndikuar skandali i seksizmit në futbollin spanjoll?
Me gjithë të mirat që ka ndodhur me futbollin spanjoll vitet e fundit, ai ende po përpiqet të riparojë reputacionin e tij pas skandalit të seksizmit që la në hije fitoren e vendit në Kupën e Botës për femra vitin e kaluar. Rubiales dha dorëheqjen si kreu i federatës spanjolle të futbollit pas kritikave për puthjen e sulmueses të Spanjës Jenni Hermoso pa pëlqimin e saj në ceremoninë e marrjes së medaljeve të finales. Rubiales gjithmonë ka mohuar çdo keqbërje.
“Megjithë polemikat me ish-presidentin Luis Rubiales dhe skandalin e seksizmit, futbolli spanjoll ende po lulëzon”, thotë Garrido.
“Skandali solli një vëmendje negative dhe mund të kishte ndikuar në moral, por sistemi i fortë i futbollit dhe lojtarët e talentuar të Spanjës ndihmuan që gjërat të mbaheshin në rrugën e duhur. Suksesi i tyre tregon se sa të përkushtuar dhe elastikë janë ata. Në afat të gjatë, ky skandal mund të çojë në ndryshime pozitive në futbollin spanjoll. Ka një shtytje për më shumë transparencë, përfshirje dhe barazi gjinore brenda federatës. Me disa reforma të nevojshme, ajo mund të bëhet edhe më e fortë dhe më gjithëpërfshirëse, duke siguruar sukses dhe rritje të vazhdueshme./SS
