Profesori amerikan, Edward P. Joseph, i cili është njohës i mirë i zhvillimeve në Ballkan është përgjigjur në disa pyetje në një panel të “Budapest Balkans Forum” për rajonin dhe qasjen që BE e SHBA kanë ndaj tij.
Në një skenar kur ish-presidenti amerikan, Donald Trump, rikthehet në pushtet dhe tërheq forcat amerikane nga NATO, çfarë do të ndodhte me Ballkanin, Joseph thotë se ky do të ishte lajm i keq.
“Nëse kjo është pyetja, çfarë do të ndodhte nëse forcat e SHBA-së do të zvogëloheshin, ky do të ishte një lajm shumë i keq, sepse vetëm BE-ja nuk është e aftë të ruajë paqen në rajon. Megjithatë, BE-ja po ecën më mirë, por ende nuk merret aq seriozisht sa SHBA. Shembujt kryesorë janë si në Bosnje-Hercegovinë ashtu edhe në Kosovë, ku të gjithë e shohin SHBA-në si udhëheqëse”, ka thënë ai.
Ndërkaq, në pyetjen se si BE-ja mund të zgjidhë nyjën e Ballkanit, Joseph tha se BE-ja është përgjegjëse për problemin.
“Ndoshta, në një farë mënyre, BE-ja është 100 për qind përgjegjëse për problemin. Dhe përgjigjja është teorikisht po, BE-ja mund ta ndryshojë këtë me SHBA-në. Dhe ne shpjegojmë njohuritë e menaxhimit të krizës në një raport të botuar nga Universiteti Johns Hopkins dhe Qendra Wilson; quhet ‘Nga kriza në konvergjencë’. Në fakt është një shpjegim shumë i thjeshtë”.
“Si mund të jenë kaq të thjeshta problemet në lidhje me Ballkanin?”, ishte pyetja për profesorin amerikan.
“Ne e thjeshtuam këtë. Pjesa më e madhe e problemit është Serbia. Serbia refuzon të zgjedhë orientimin e saj. Beogradi në thelb refuzon rendin perëndimor për rajonin… Ata janë brenda kufijve të tyre aktualë dhe pakicat brenda tyre kanë të drejta. Por ne nuk jemi aty për të krijuar shtete të reja, nuk jemi aty për ndarje të mëtejshme. Pra, si është BE-ja përgjegjëse? Është gjithashtu shumë e thjeshtë sepse Serbia do të zgjidhte orientimin perëndimor nëse BE-ja, edhe brenda NATO-s, do të kishte qëndrime të unifikuara. Ky është çelësi”.
Joseph është pro mendimit që Perëndimi duhet të ketë një qëndrim të unifikuar për statusin e Kosovës.
“Njohja uniforme e Kosovës është thelbësore. Problemi është se pesë vende të BE-së (Qipro, Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Spanja), katër prej të cilave janë në NATO, nuk e njohin Kosovën. Për shkak të kësaj, as Serbia nuk e njeh atë. Kjo lojë kërkon pjesëmarrjen e Serbisë. Sepse ka pakica në Kroaci, në BeH, në Mal të Zi dhe në Kosovë. Pra, mund ta luajë këtë lojë me pakicën e saj, duke projektuar”.
Për përdorimin e Beogradit të pakicës serbe për të arritur qëllimet e tij, Joseph e konsideron më shumë një problem politik.
“Por nëse ata ndryshojnë qëndrimin e tyre, qoftë edhe vetëm ndaj NATO-s, është e mundur të zgjidhet. Në letrën time tjetër, unë shpjegoj se nëse Ukraina e njeh Kosovën, atëherë të tjerët do të duhet të ndjekin shembullin. Unë e kam titulluar këtë artikull si Katalizatori Kiev-Kosovë”.
