Asnjë vlerësim psikologjik nuk mund të konsiderohet i saktë dhe i besueshëm nëse nuk përmban tri komponentet thelbësore të vlerësimit professional psikologjik: intervista klinike, testimet dhe vlerësimet objektive dhe observimi klinik.
1. Intervista klinike: Ky është hapi i parë dhe më i rëndësishëm në procesin e vlerësimit. Ajo siguron një pasqyrë të detajuar të historisë së klientit, shqetësimeve aktuale dhe faktorëve të tjerë të rëndësishëm, duke përfshirë aspektet psikologjike, sociale dhe mjedisore. Kjo intervistë kryhet me një qasje të strukturuar ose gjysmë të strukturuar për të siguruar mbledhjen e të dhënave të sakta dhe relevante.
2. Testimet dhe vlerësimet objektive: Testet psikologjike janë mjete të standardizuara që matin aspekte të ndryshme të funksionimit psikologjik, si personaliteti, inteligjenca, emocioni, dhe sjellja. Këto janë kritike për të pasur një bazë objektive për vlerësimin e simptomave dhe gjendjes së klientit. Kjo shmang çdo mbështetje vetëm te përshtypjet subjektive dhe përmirëson saktësinë e diagnozës.
3. Observimi klinik: Ky proces përfshin analizimin e mënyrës se si klienti sillet, komunikon dhe ndërvepron gjatë seancave. Observimi klinik është një mjet i fuqishëm për të identifikuar faktorë të padeklaruar nga klienti ose të pavetëdijshëm për të. Ai ndihmon në kapjen e nuancave të sjelljes që mund të mos shfaqen gjatë intervistës apo testimeve.
Pse këto tri komponentë janë thelbësore?
Vetëm përmes kombinimit të këtyre tri elementeve arrihet një vlerësim i plotë dhe gjithëpërfshirës. Ky është standardi profesional për të konstatuar një çrregullim psikologjik. Çdo proces që anashkalon njërën nga këta përbërës është jo vetëm i paplotë, por gjithashtu mund të çojë në:
• Diagnostifikim të gabuar: Pa një bazë të gjerë dhe të balancuar të të dhënave, është e lehtë të nxirren përfundime të gabuara rreth natyrës së shqetësimit të klientit.
• Trajtim të gabuar: Trajtimi efektiv varet nga një diagnozë e saktë. Një diagnozë e pasaktë mund të shkaktojë një plan intervenimi të pavend, duke mos arritur të ndihmojë klientin ose, më keq, duke e përkeqësuar gjendjen e tij.
Individualiteti në psikoterapi
Bazuar në diagnozën dhe nevojat e klientit individual, strategjia e intervenimit psikoterapeutik është gjithmonë unike dhe individuale. Çdo klient ka një histori, përvojë dhe rrethana të veçanta që kërkojnë një qasje të personalizuar dhe të përshtatur.
Prandaj, çdo “vlerësim” që nuk respekton këtë qasje shkencore dhe profesionale është thjesht një hipotezë ose hamendësim, që nuk i përmbush standardet e praktikës së mirë klinike. Kjo jo vetëm që rrezikon shëndetin emocional dhe psikologjik të klientit, por edhe cenon seriozitetin dhe besueshmërinë e profesionit.
Vlerësimi psikologjik duhet të jetë gjithmonë i strukturuar, gjithëpërfshirës dhe i bazuar në evidencë shkencore. Kjo është mënyra e vetme për të siguruar një diagnozë të saktë dhe një trajtim të duhur që ndihmon realisht klientin.
Shkruan: Dr. Sc. Latif Hoxha – Psikolog Klinik Specialist
* Shkrimet në këtë rubrikë nuk shprehin qëndrimet e 04 Online
