Një studim i ri ka zbuluar moshën e saktë kur truri fillon të humbasë efikasitetin e tij.
Shkencëtarët nga Universiteti i Cambridge krahasuan skanimet e trurit të 3,802 personave të moshave nga 0 deri në 90 vjeç.
Analiza zbuloi se jeta njerëzore ndahet në katër pika kyçe “ndryshimesh” midis pesë fazave kryesore: fëmijëri, adoleshencë, moshë e rritur, plakje e hershme dhe plakje e vonë.
Sipas studiuesve, truri i njeriut kalon pothuajse tre dekada “ristrukturimi” përpara se të arrijë formën e tij të plotë të rritur.
Në mes të të 30-ave, inteligjenca dhe personaliteti arrijnë një “plateau” stabil.
Por nga mosha 66 vjeç, truri fillon të dobësohet. Në këtë fazë, efikasiteti zvogëlohet dhe struktura bëhet më e ndarë, me rajone që bëhen më të veçuara.
Pesë fazat e zhvillimit të trurit
Fëmijëria (0–9 vjeç): Truri ristrukturohet masivisht. Përdoret procesi i “konsolidimit të rrjetit”, ku lidhjet nervore të tepërta zhduken dhe mbeten vetëm ato më aktive. Lëkura gri dhe lëkura e bardhë brenda zgjerohen, ndërsa tiparet karakteristike të sipërfaqes së trurit stabilizohen.
Adoleshenca (9–32 vjeç): Ndërkohë që materiali i bardhë rritet, ndryshimet më të mëdha ndodhin në lidhjet mes neuroneve. Arkitektura e trurit bëhet më e rafinuar dhe efikase. Kjo fazë shënohet nga përmirësimi i performancës njohëse dhe rritja e efikasitetit të komunikimit midis rajoneve të trurit.
Mosha e rritur (32–66 vjeç): Kjo është periudha më e gjatë e jetës së trurit, ku efikasiteti mbetet relativisht stabil.
Plakja e hershme (66–83 vjeç): Lidhjet në tru fillojnë të dobësohen gradualisht dhe materiali i bardhë fillon të degradohet. Kjo fazë lidhet me rritjen e rrezikut për sëmundje që ndikojnë trurin, si hipertensioni.
Plakja e vonë (83+ vjeç): Ndodh një rënie dramatike e lidhjeve nervore, dhe truri fillon të mbështetet më shumë në rajone të caktuara për të ruajtur funksionet e tij. Dr Mousley përdor një metaforë: “Imagjinoni që zakonisht përdorni një autobus për të shkuar në punë. Nëse linja mbyllet, duhet të përdorni dy autobusë të ndryshëm dhe stacioni ku ndërroni bëhet më i rëndësishëm. E njëjta gjë ndodh me trurin gjatë plakjes.”
Ky studim, i publikuar në Nature Communications, tregon se truri ynë arrin kulmin e efikasitetit në të 30-at, stabilizohet deri në gjashtëdhjetat dhe fillon të humbasë lidhje dhe efikasitet nga mosha 66 vjeç, duke u përkeqësuar ndjeshëm pas 83 vjetësh.
Këto zbulime mund të ndihmojnë në parandalimin e sëmundjeve njohëse dhe përmirësimin e kujdesit për trurin në moshë të avancuar. /GazetaExpress/
