Ngjarje e ndoshur para 30 viteve, 23.07.1993!
Rrëfim personal i Zafir Berishës
Me arsye, për herë të parë po rikëthehem në kohën e harruar, pa të cilën nuk do të ishim këtu ku jemi.
Shpërbërja e Jugosllavis në fillimin e viteve 90 të shekullit të kaluar, pas ardhjes së Millosheviqit në pushtet, shqiptarët i gjeti jo shumë të organizuar dhe pregaditur për tu përballën me këtë realitet.
-Më shumë se gjysëm shekulli vuajtje dhe sakrifica të shqiptarëve në Jugosllavi.
Pas luftës së dytë botërore në ish Jugasllavi, shqiptarët mbetën qytetarë të rendit të dytë, të shpërndar në tri ish Republika të Federatës Jugosllave dhe në Krahinën Autonome të Kosovës.
Organet jugosllave të udhëhequr nga diktatura komunsite me Titon në krye, dominohej nga nacionalistët dhe shovenistët serbë të cilët nuk e ndalën asnjëher zullumin kundër shqiptarëve, që nga lufta kundër Shaban Polluzhës e Mehmet Gradica në shkurt të 1945 në Drenicë.
Për 55 vite, shqiptarët u bën objektë eksperimental i shovenizmit serbë dhe diktaturës komuniste jugosllave, u vrarë, u burgosur me procese të montuar politike, u shpërngulën nga tokat stërgjyshore dhe ju konfiskua pasuria në emër të reformave komuniste.
Për fatin e keq, pjesë e këtij aparati të dhunshëm komunisto-jugosllavë ishin edhe shumë shqiptar të cilët për interesa të ngushta dhe meskine i shërbyen këtij regjimi, ndërsa një pjesë tjetër për të ruajtur privilegjet e tyre personale, heshtën dhe u bën të shurdhur, poshtërsia e të cilëve kishte shkuar deri aty sa që përkatësin kombëtare ta bëjn nga shqiptar në jugosllavë.
Përkundër gjithë këtij represioni dhe politikave gjenocidale të regjimit, shqiptarët asnjëher nuk u gjunëzuan, përkundrazi u organizuan në organizime të ndryshme ilegale për të ruajtur itenditetin kombëtar dhe luftuar për të drejtat e tyre!
Lëvizjet ilegale të shqiptarëve në ish Jugosllavi që u identifikuan me ikonën e rrezistencës kombëtare Adem Demaçi, nuk e ndalën aktivitetin e tyre, përkundër përndjekjeve dhe burgosjeve, duke organizuar edhe demostrata nën regjimin e egër serbo-jugosllavë.
Demostratat e vitit 1968 nga shqiptarët e që u pasuan nga demostratat e vitit 1981, u bën arsye shtesë për politikën nacionaliste serbe mbrenda krijesës Jugosllavi, që të vazhdonte fushatën e egër kundër shqiptarëve, në veçanti rinisë saj.
Të gjitha këto vuajtje dhe sakrifica, gjatë viteve /80 po nxerrën në sipërfaqe një gjenerat e cila po e rritën rrezistencën e shqiptarëve nga kërkesa për Republikën e Kosovën në Jugosllavi, në kërkesën për shkëputje nga Jugosllavia e cila po jepte simptoma e shpërbërjes së saj.
Gjatë kësaj kohe vazhdonte të kishtë shqiptar të privilegjuar dhe argatë të regjimit serbo-jugosllavë të cilët luftonin për ta ruajtur vllaznim-bashkimin jugosllavë në kurriz të shumicës shqiptare, pasardhësit e të cilëve janë rikëthyer në pushtet viteve të fundit në Kosovë.
Ardhje në pushtet e Millosheviqit, rriti ambiciet e vjetër serbe për Serbinë e madhe, ambicie këto që përveç shqiptarëve, nxitën sllovenët, kroatët e boshnjakët të mos pajtohen me këto politika nga ku filloj edhe shkatërrimi i krijesës artificiale që quhej Jugosllavi.
Suprimimi i autonomisë së Kosovës nga Serbia me ndihmën edhe të disa shqiptarëve neojugasllavë, e rriti pakënaqësin edhe më shumë, ku shpërthyen demostrata të mëdha në Kosovë.
Pjesa dërmuse e pjesëmarrësve në ato demostrata nuk e kishin shumë iden se çka është duke ndodhur, prandaj në ballë e mbanin flamurin jugosllavë dhe fotën e Titos dhe u solidarizonin me disa ish komunist shqiptaro-jugosllavë të cilët i kishte arrestuar Millosheviqi në kuadër të projektit të tij për zhberjen e Jugosllavisë dhe formimin e Serbisë së madhe.
Në përpjekje për ta shpëtuar Jugosllavin nga një pjesë e komunstëve të Titos, në vitin 1989 u lejua sistemi shumëpartiak në Jugosllavi, ku perveç popujve tjerë, edhe shqiptarët formuan partitë e tyre.
Për dalim nga të tjerët, partit shqiptare u regjistruan në Beograd ku në programin e tyre ende e shihnin Jugosllavin si shtet i të ardhmes.
Shum shpejtë ndyshuan gjërat, lufta që filloj në Slloveni e që zgjati 10 ditë, u shtri shpejt në BeH dhe Kroaci.
Ne që ishim pjesë e organizimeve ilegale, një pjesë e të cilëve të kamufluar nëpër parti, u angazhuam për të ju përshtat rrethanave e krijuar, të binduar se Serbia nuk largohet nga Kosova me deklarata dhe mjete paqësore.
Protesta më e madhe që ishte organizuar ndonjëher në Kosovë nga sidikatat që udhëheqej nga prof. Hajrulla Gorani me 03.09.1990, tronditi aparatin e pushtuesit serbë, i cili ndërmorri një fushat të madhe kundër puntorëve shqiptar, duke vendosur masa të dhunëshme nëpër gjitha organizatat punonjëse dhe administrat, ku megjithat si në të kaluarën pati të till shqiptar që i pranuan masat e dhunëshme serbe.
Lufta në Kroaci e BeH që filloj, Kosovën e gjeti jo të pregaditur për të ju kundërvu Serbisë, prandaj duke ditur këtë, Serbia filloj fushatën e ashpër kundër shqiptarve, lagimin nga puna, mbyllje të shkollave, mbyllja e mediave, helmimi i nxënsëve, burgosje të rinisë, vrasje dhe shpërnguljen masive drejt perendimit.
Ish komustët shqiptar në Kuvendin e suprimuar nga Serbia, u munduan të bëjn disa lëvizje me Deklaratën e 2 korrikut dhe Kushtetutën e 7 shtatorit 1990, por që çdo gjë ishte vonë, sepse Serbia me Millosheviqin në krye nuk ishte e interesuar për vllaznim-bashkimin jugosllavë, por për Serbinë e madhe.
Në të gjitha këto zhvillime të shpejta dhe dramatike që po ndodhnin në Jugosllavi, ndodhën edhe ndryshime poltike në Shqipëri, ku ne që i kishim vendosë mision vetes, luftën për liri të Kosovës, filluam të lëviznim nga ku sillnim armatim me shumë vështërsi.
-Shqiptarëve lufta armatosur i kishte mbetur e vetmja rrugë për të arritur qëllimet e veta.
Përkundër burgosjeve kudo nëpër Kosovë të veprimtarëve politik të ilegales, ne në Prizren filluam organizimin e Këshillit për vetëmbrojtje paralel me angazhimin në LPK, ku pregaditnim të rinjët për përdorimin e armëve dhe dhënjen e ndihmës së parë.
Serbia që vazhdonte luftën gjenocidale në Kroaci e Bosnje, në Kosovë përdorte bashëpundorët e saj shqiptar për të zbuluar veprimtarin tonë, sepse veprimtarin e atyre që ishin të regjistruar në Beograd e kisht nën kontroll dhe nuk i pengonte për momentin.
I gjithë ky represion i aparatit shtetror të Serbisë si dhe pamjet nga masakrat në BeH dhe Kroaci, kishin filluar të kenë një efektë shumë të dëmshëm në Kosovë.
Një pjesë e madhe e shqiptarëve, zgjidhjen nga kjo situat e shihte duke u larguar nga Kosova, disa të tjerë filluan të pajtohen si qytetarë të renditë të dytë në vendin e tyre duke ju nënshtru okupatorët, ndërsa një pjesë tjetër e shqiptarve vazhduan të jenë argatë të drejtëpërdrejt të okupatorit, ndërsa pjesa më vitale e shqiptarëve kishte vendosur t’i rezistoj Serbisë pavarësisht çmimit.
Ne që kishim vendosur jetën tonë, me vën në shërbim të lirisë, përveç pregaditjeve filluam ti ndjekim eksponentët e policisë serbe që u veçoheshin në Prizren për sjellje barbare ndaj shqiptarëve.
Sulmi kundër policisë serbe në Drenasë më 1992 (që me vonë u kuptua se ishte bër nga kom. Adem Jashari me shokë) ishte sinjali se Serbia dhe aparati i saj i dhunshëm, duhet luftuar me grykën e pushkës, ndryshe nuk vjenë liria.
Me 8 korrik 1993 herët në mëgjes, policia serbe ja kishte mësyr përsëri shtëpis tonë në Prizren, kësaj radhe me ndihmën e argatëve të saj, sepse dhjetra bastisje tjeta që i kishte bër në vendlindjen tonë në fsh Billushë ne nuk jetonim, sepse kishim zbritur për të jetuar në qytet dhe shtëpin tonë të re me gjasë ende nuk e dinte.
Fati në këtë fatkeqësi ishte, se unë një ditë më herët, armët që i mbaja në dhomën time i kisha futur me një bunker që e kisha bër në kohën kur u ndërtonte shtëpia jonë e re, ndërsa një M48 ja dhashë dhëndrit tonë Besim Shalës që është tani dëshmor.
Kisha dalur nga shtëpia rrethë orës 3 e mengjesit pa dalur drita, për ti prituar armët tjera që kësaj radhe vinin nga Bosnja ku u bënte luftë, përmes një kanali të sigurtë, mirpo kur do zoti me të ndihmua, armët vonohen dhe unë u deshtën deri në mesditë ti presë, pa e ditur se para orës 8 të mengjesit shtëpia jonë ishte rrethu nga dhjetra policë serbë.
Pa hy në detala të atyre orëve, pasi i marrim armët takoj një mikë rastësisht i cili më shiqon i hutuar, kur e pysë se pse më shikon ashtu, ai më dretohet a je dijeni që policia serbe e ka arrestu vllain Sheradinin dhe janë te vazhdu bastisjet në shtëpin e juaj.
Kthehem në fshatin e lindjes për të prituar zhvillimet, aty vazhdonte të jetonte ende vllau i madhë Shaniu, i cili më vonë më tregoj se çka ka ndodhur si dhe që nuk është gjetur asnjë armë.
Sheradini u lirua rrethë mesnatës dhe ishte urdhëruar pas disa dite të lajmrohet përsëri në polici, arsyeja e arrestimit ishte një gazet lokale që e botonte ai, por që polici kriminel serbë që kishte kohë që e ndiqësha, ishte intetesu edhe për lëvizjet e mija.
Tashmë çdo gjë ishte e çartë!!!
Sheradini kaloj në ilegalitet, unë vazhdova të pregadisë planin për me sulmuar stacionin e policisë serbe në Prizren.
Ishte 23 korriku i vitit 1993, ditë e nxehtë vere sikurse sot, në Tabakhane deri sa isha duke pirë kafe në kafiterin “Imixhi”, një person i përkatësis etnike rome më i mashuar se unë, u ulën në një tavolin jo shumë larg nga ku isha duke pirë kafe.
Nuk do të më linte përshtypje po të mos e ekspozonte armën dhe po mos t’i shkonin shumica e atyre që ishin duke pirë kafe për me përshendet me një servilitet të tepruar, deri sa ai me mospërfilje i përshenteste me lëvizje koke.
U bëra kureshtar për me ditën kush është, e pyes kamarjerin që më sherbente, kush është ai tipi që i shkuan te tavolina shumë nga të pranishmit në kafiteri…
-Lul polici, ma ktheu përgjigjen kamarjeri pa menduar.
U shokova, jo shumë për policin dhe pozat e tij, sa për servilitetin ekstren deri në përkulje të shqiptarëve karshi një eksponenti të policisë serbe.
Nuk mendova shumë, kjo ishte kulmi i poshtrimit, pagova kafen pa e përfunduar dhe u nisa për vendëlindje…
Automatikun me 240 fishekë, pistoletën dhe 5 bomba i nxorra nga vendi i caktuar ku i kisha.
I bëra povë edhe një herë armët para se të nisesha për të sulmuar stacionin e policisë serbe në Prizen.
Para se me fillu të bije terri u nis nga Billusha drejtë Prizrenit, rruga prej 12 km tash më ishte mbulluar nga terri, e bëra edhe provën e fundit me një rafallë të shkurtuar diku afër Kullave të Hoqës.
Nëpër parkë të qytetit dhe rrugicave që i kisha analizuar më herët, para orës 24 arrita përballë stacionit të policisë, në një distanc 25-30 m.
Fati e deshi qe në tretuar përbalëë policisë të ishte i parkuar një kamion, në anën e lumit.
I pozicionuar nën kamion, me shënjestër nga policia serbe, ndodhte të më kalonte ndonjë qytetar 1 m nga gryka pushkës të cilët i kishte zën e vona në qytet.
Ishte një policë roje që u sillte afer hyrjes së policisë, po unë nuk isha i gatshëm të sakrifikona për një, dikur u bën dy, edhe dy më dukeshin pakë.
Duke prituar të bëheshin më shumë livizjet e makinave dhe qytetarëve nuk ndaledhin duke lëvizur.
Dikur u bën tre policë serbë që bisedonin përballë meje, mendova se tash është koha, duke i shënjëstru, rrugën midis meje dhe policisë kalon një autobus nga ku degjohej kënga dhe muzika, me gjasë një shoqëri kulturore që kishte qenë duku për koncertë.
U ndala deri sa u larguan te Hotel Prizreni ish-Putniku.
Hapa zjarrë nga automatiku, bërtimat e policisë edhe pse në distancë 25-30 m, ishin aq të mëdha sa krismat e pushkës mbetën në rend të dytë.
Ranë përtokë, pluhër nxirrniin muret e ndërtesës ku binin plumbat, një makinë që ishte afër tyre e parkuar u bë shosh nga plumbat.
Me qetësi dola nga poshtë kamionit drejt urës përballë zjarëfiksëve, kur filluan gjuajtjet në drejtimim tim.
Me shpejtësi zura pozicion afer mureve të një “kasapi”, dhe prisja zhvillimet, krismat sa vinin e shtoheshin, mirpo unë erdha në përfundim se policia serbe nga panuku janë duke gjajtur në mënyr të pakantrolluar.
U largova rrugëve nga kisha ardhur dhe përfundova në Tusuz afër varrezave të qytetit.
Krismat e pushkëve edhe një orë pasi isha larguar, vazhdonin të dëgjoheshin.
Policia serbe luftonte me dikën, por nuk e dinte as vetë me kënd!
Kështu filloj misoni ynë përfundimtar për lirin e Kosovës.
Ky ishte fillimi i rrugës së gjatë e të mundimëshme kundër Serbisë dhe bashkëpuntorëve të tyre, e cila kulmoj me luftën titanike të UÇK-së, ku me ndihmën e aleancës së Nato-s, me 12 qershor 1999 ju dha fund njëhet e përgjithmon okupimit të egër serbo-sllavë në Kosovë.
Rrëfim nga Zafir Berisha
P.S; foto e moshës, kur ka ndodhur sulmi…
