Me rritjen e përdorimit të inteligjencës artificiale në jetën e përditshme, specialistët paralajmërojnë për ndryshime të rëndësishme në mënyrën se si njerëzit mendojnë dhe përpunojnë informacionin.
Teknologjia po bëhet gjithnjë e më e pranishme në të gjitha fushat e aktivitetit njerëzor, ndërsa shumë individë i delegojnë pajisjeve inteligjente detyra që dikur i kryenin vetë, si për shembull përdorimi i telefonave inteligjentë, mjeteve të shkrimit të bazuara në AI dhe asistentëve dixhitalë për zgjidhjen e problemeve.
Sipas ekspertëve të Interview Solutions Hub, përdorimi i shpeshtë i këtyre mjeteve mund të dobësojë aftësinë për të menduar në mënyrë të pavarur, duke nënvizuar nevojën për krijimin e zakoneve të përdorimit të teknologjisë që të mbështesin, dhe jo të rrezikojnë, kontrollin mbi mendjen njerëzore. Truri i njeriut përpunon informacion me shpejtësi të kufizuar dhe mbështetja e tepërt në pajisje inteligjente mund të krijojë një lloj “atrofie mendore”.
Historikisht, njerëzit gjithmonë kanë përdorur mjete për të lehtësuar të menduarit dhe për të kujtuar informacionin, por sot, shumë i delegojnë pajisjeve pjesë të detyrave të tyre mendore. Modelet gjeneruese të AI-së, si ChatGPT dhe Copilot, trajnohen në një sasi teksti pesë herë më të madhe se të gjitha librat e botuar gjatë 500 viteve të fundit, duke e bërë përdorimin e tyre praktik, por jo pa pasoja.
Ekspertët paralajmërojnë se mbështetja e tepërt në AI mund të ulë aftësitë vendimmarrëse të individëve dhe të shkaktojë humbje të pavarësisë mendore. Studiuesi i filozofisë praktike Pii Telakivi pyet: “Kur përdorni një pajisje, a ndiheni sikur po e kontrolloni atë apo po ju kontrollon ajo juve?” Profesori Sasu Tarkoma shton se ndërsa mësimdhënia e AI-së përmirësohet, mund të humbasim diçka thelbësore për të menduarin njerëzor.
Sipas Universitetit të Helsinkit, mendimi i pavarur është thelbësor për kuptimin e jetës, dhe pavarësisht teknologjisë që na rrethon, njerëzve u duhet të ruajnë aftësitë për të kuptuar dhe reflektuar mbi botën rreth tyre.
Në thelb, paralajmërimi është i qartë: inteligjenca artificiale mund të lehtësojë jetën, por përdorimi i saj i pakontrolluar rrezikon të ndryshojë thelbin e mënyrës se si truri njerëzor funksionon dhe si njerëzit kuptojnë botën.
