Ajri i ndotur që gratë shtatzëna thithin gjatë shtatzënisë mund të lidhet me një rrezik më të madh që fëmija i tyre të zhvillojë autizëm. Këtë thotë studimi më i ri.
Një rishikim i literaturës më të fundit zbuloi se foshnjat me një predispozicion gjenetik ndaj autizmit, të ekspozuar ndaj katër ndotësve të zakonshëm të ajrit, kishin më shumë gjasa të zhvillonin këtë gjendje.
Mendohet se kur thithen gjatë fëmijërisë së hershme ose që në mitër, këta ndotës mund të hyjnë në qarkullimin e gjakut. Atje, ato mund të anashkalojnë shtresat mbrojtëse të trurit, duke shkaktuar inflamacion, duke ndryshuar mënyrën se si funksionojnë dhe zhvillohen nervat.
Shifrat e autizmit janë rritur në të gjithë botën gjatë dekadave të fundit. Një analizë e kohëve të fundit tregoi se në SHBA, janë trefishuar tek fëmijët dhe të rinjtë – dhe rreth tre në çdo 100 fëmijë kanë çrregullime të spektrit të autizmit (ASD).
Dr Haitham Amal, në Universitetin Hebraik të Jerusalemit, tha se ata po përpiqeshin të kuptonin se çfarë mund të kontribuonte në këtë rritje të rasteve.
Laboratori i tij është fokusuar kryesisht në oksidin nitrik (NO), një gaz që çlirohet nga karburanti në makina. Ai sugjeron se autizmi shkaktohet nga një ndërveprim kompleks i gjenetikës dhe mjedisit tuaj.
Dr Amal tha: ‘Laboratori im ka vërtetuar se oksidi nitrik luan një rol të madh në Autizëm.’
Kjo vjen pasi Shoqata Amerikane e Mushkërive raporton se 39 për qind e SHBA-së jeton në një zonë me sasi të lartë të ndotjes së ajrit, duke përfshirë disa nga ato kimikate të studiuara në këtë hulumtim.
Sipas raportit të ALA, disa nga qytetet me ndotjen më të madhe të ajrit përfshinin Phoenix, Arizona, San Jose, Kaliforni dhe Oregon.
Grimcat e ndotura formohen nga copa mikroskopike pluhuri, lëngu ose tymi të prodhuar nga kantieret e ndërtimit, termocentralet dhe makinat.
Grimca është nga shtatë deri në 30 herë më i vogël se diametri i një floku të njeriut.
Sipas Departamentit të Shërbimeve Shëndetësore në ëisconsin, dioksidi i squfurit është një gaz ose lëng pa ngjyrë dhe prodhohet kur digjen lëndët djegëse fosile ose kur shkrihet metali si alumini.
Ozoni është një gaz pa ngjyrë, pa erë, i prodhuar nga fabrikat kimike, bojërat me bazë vaji dhe dyqanet e printimit, sipas EPA.
Ata zbuluan se njerëzit me një predispozicion gjenetik ndaj autizmit, të cilët ishin të ekspozuar ndaj ndotjes së ajrit në fillimet e jetës, kishin më shumë gjasa të zhvillonin këtë gjendje sesa njerëzit e ekspozuar më pak ndaj ndotjes së ajrit.
Pra, kombinimi i gjeneve dhe mjedisit mund të kontribuojë në një rrezik më të madh të zhvillimit të autizmit.
Autorët nuk dhanë një shifër, por një studim i veçantë, më i vjetër nga Harvardi zbuloi se ekspozimi ndaj ndotjes së ajrit si grimcat në fëmijërinë e hershme mund të rrisë rrezikun për t`u prekur nga Autizmi deri në 64% Ndërsa në mitër, ekspozimi ndaj grimcave mund të rrisë rrezikun me 31%.
Mjekët nuk janë të sigurt se çfarë e shkakton autizmin, por 40 deri në 80 për qind e rasteve të autizmit mendohet se janë të lidhura me gjenet. Pra, njerëzit mund të kenë më shumë gjasa të zhvillojnë autizëm nëse dikush në familjen e tyre të ngushtë e ka këtë gjendje.
Ekipi i Dr. Amal nuk është i sigurt pse ndotja dhe autizmi mund të jenë të lidhura, por ata kanë disa teori.
Së pari, kur dikush merr bashkë me ajrin një nga këta ndotës, mund të shkaktojë inflamacion në indet nervore, duke ndryshuar mënyrën se si ato zhvillohen me kalimin e kohës. Hulumtimi i tyre sugjeron se NO mund të kalojë edhe placentën dhe të futet në trupin e fetusit në zhvillim.
Njerëzit janë më të prekshëm ndaj këtyre ndikimeve kur zhvillohen në mitër dhe në fëmijërinë e hershme, sepse truri i tyre është ende duke u formuar, tha Dr. Amal.
