Çka është sindroma e vezoreve policistike?
Sindroma e vezoreve policistike (PCOS) është një sëmundje hormonale gjinekologjike që shfaqet te gratë e moshës riprodhuese. Gratë me PCOS shpesh kanë menstruacione të rralla ose të zgjatura, kanë nivele të larta të hormoneve mashkullore (androgjene) dhe shpesh kanë cista të shumta të vogla (folikulat) me madhësi deri në 10 mm në vezoret e tyre që nuk arrijnë të çlirojnë vezët nga qelizat vezë në mes të ciklit menstrual.
Shkaku i saktë i PCOS është i panjohur. Diagnoza e hershme dhe terapia së bashku me kontrollin e peshës mund të zvogëlojnë rrezikun e komplikimeve afatgjata si diabeti i tipit 2 dhe sëmundjet e zemrës.
Simptomat e PCOS shpesh shfaqen në adoleshencë, por ndonjëherë zhvillohen më vonë, për shembull si rezultat i një rritje të konsiderueshme të peshës trupore.
Simptomat e PCOS ndryshojnë, por më të zakonshmet janë këto:
- Menstruacione të parregullta. Ciklet menstruale të rralla, të parregullta ose të zgjatura janë shenja më e zakonshme e PCOS.
- Androgjen i tepërt. Qime në fytyrë dhe trup (hirsutizëm), dhe nganjëherë puçrra dhe tullaci me model mashkullor.
- Vezoret policistike. Vezoret mund të jenë të zmadhuara, me një numër të madh folikulash të pa çarë, domethënë vezoret nuk funksionojnë normalisht.
Shenjat dhe simptomat e PCOS janë zakonisht më të vështira nëse jeni mbipeshë.
Shkaqet e sindromës së vezoreve policistike
Shkaku i saktë i PCOS është i panjohur. Faktorët që mund të luajnë një rol janë:
- Insulinë e tepërt. Insulina është një hormon i prodhuar në pankreas që u mundëson qelizave të përdorin sheqerin. Nëse qelizat tuaja bëhen rezistente ndaj efekteve të insulinës, atëherë niveli i sheqerit në gjak rritet dhe trupi juaj prodhon më shumë insulinë. Insulina e lartë mund të rrisë prodhimin e androgjeneve, duke shkaktuar vështirësi me ovulimin.
- Nivele kronike të ulëta të inflamacionit. Ky term përdoret për të përshkruar prodhimin e shënuesve inflamatorë që stimulojnë vezoret policistike për të prodhuar androgjene, të cilat mund të çojnë në probleme me zemrën dhe enët e gjakut.
- Trashëgimia. Hulumtimet sugjerojnë se disa gjene mund të lidhen me PCOS.
- Androgjen i tepërt. Vezoret prodhojnë nivele të larta të androgjeneve, duke rezultuar në hirsutizëm dhe akne.
Komplikimet
- Steriliteti
- Diabeti gestacional ose presioni i lartë i gjakut
- Aborti spontan ose lindja e parakohshme
- Sindroma metabolike – një grup kushtesh duke përfshirë presionin e lartë të gjakut, sheqerin e lartë në gjak dhe nivelet jonormale të kolesterolit ose triglicerideve që rrisin ndjeshëm rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare.
- Diabeti i tipit 2 ose paradiabeti
- Depresioni, ankthi dhe çrregullimet e të ngrënit
- Gjakderdhje jonormale e mitrës
- Kanceri i mukozës së mitrës (kanceri i endometrit).
Terapia
Terapia PCOS fokusohet në problemet dhe nevojat individuale, si infertiliteti, hirsutizmi (fibroza), aknet ose obeziteti.
Ndryshimi në stilin e jetesës
Humbje peshe përmes një diete me kalori të ulët në kombinim me aktivitete të moderuara ushtrimore. Humbja e peshës, gjithashtu, mund të rrisë efektivitetin e ilaçeve për PCOS dhe mund të ndihmojë me infertilitetin.
Barnat
Rregullimi i ciklit menstrual
- Pilula e kombinuar për kontracepsion. Tabletat që përmbajnë estrogjen dhe progestinë reduktojnë prodhimin e androgjenit dhe rregullojnë estrogjenin.
- Terapia me progestin. Marrja e progestinës për 10 deri në 14 ditë çdo një deri në dy muaj mund të rregullojë ciklin menstrual dhe të mbrojë kundër kancerit endometrial.
Trajtimi i infertilitetit me:
- Stimuluesit e ovulacionit si Klomifeni, Letrozoli (Femara), Gonadotropina.
- Metformina, ilaçi për diabetin e tipit 2, përmirëson rezistencën ndaj insulinës dhe ul nivelet e insulinës.
- Anti-androgjenet si Spironolactone (Aldactone). Ky ilaç bllokon efektet e androgjenëve në lëkurë. Spironolactone mund të shkaktojë defekte të lindjes, kështu që kërkohet kontracepsion efektiv gjatë marrjes së këtij ilaçi.
Për të zvogëluar efektet e PCOS, përpiquni të:
- Rregulloni peshën trupore. Humbja e peshës mund të ulë nivelet e insulinës dhe androgjenit dhe mund të rivendosë ovulacionin.
- Kufizoni konsumimin e karbohidrateve.
- Bëhu aktiv. Ushtrimi ndihmon në uljen e niveleve të sheqerit në gjak. Nëse keni PCOS, rritja e aktivitetit tuaj ditor mund të trajtojë dhe madje të parandalojë rezistencën ndaj insulinës.
