Goditja në tru është një urgjencë mjekësore që ndodh kur diçka pengon trurin të marrë rrjedhjen e duhur të gjakut, duke çuar në dëmtim të indeve cerebrale. Kjo është një gjendje jashtëzakonisht e rrezikshme dhe mund të ketë pasoja të rënda për shëndetin e një personi, përfshirë paaftësinë afatgjatë ose madje edhe vdekjen. Trajtimi i menjëhershëm është thelbësor për të zvogëluar dëmet dhe për të rritur mundësitë e shërimit.
Llojet e Goditjes në Tru
Goditjet në tru ndahen në dy lloje kryesore:
1.Goditja ishemike: Kjo lloj goditjeje ndodh kur një enë gjaku e bllokuar i ndalon trurit furnizimin me oksigjen dhe lëndë ushqyese, shpesh si pasojë e një mpiksjeje të gjakut (trombi).
2.Goditja hemorragjike: Kjo ndodh kur një enë gjaku në tru shpërthen dhe shkakton gjakderdhje, duke dëmtuar indet cerebrale.
Në të dyja rastet, mungesa e oksigjenit dhe ushqimit për trurin ndikon direkt në funksionimin e tij dhe mund të shkaktojë dëme të përhershme.
Shenjat dhe Simptomat e Goditjes në Tru
Simptomat e goditjes në tru mund të ndryshojnë, por zakonisht ato janë të dukshme dhe të menjëhershme. Disa nga shenjat më të zakonshme janë:
1.Vështirësi në të folur: Personi mund të ketë probleme për të folur ose të kuptojë atë që po i thuhet.
2.Dobësi ose paralizë: Kjo mund të prekë fytyrën, krahët ose këmbët, dhe shpesh ndodh në një anë të trupit. Një test i thjeshtë për këtë është të kërkoni që personi të ngrerë të dy krahët në lartësi të kokës – nëse njëri krah bie, mund të jetë shenjë e një goditjeje. Po ashtu, mund të vërehet ulje e një anë të gojës gjatë përpjekjes për të buzëqeshur.
3.Probleme me shikimin: Personi mund të përjetojë humbje të shikimit ose shikim të dyfishtë.
4.Dhimbje koke e papritur dhe e rëndë: Goditja mund të shkaktojë dhimbje koke të papritura dhe të forta, shpesh shoqëruar me të vjella, marramendje dhe humbje të ndërgjegjes.
5.Probleme me ekuilibrin dhe koordinimin: Personi mund të humbasë ekuilibrin ose të ketë vështirësi në koordinimin e lëvizjeve.
Faktorët e Rrezikut për Goditje në Tru
Ka disa faktorë që mund të rrisin rrezikun e një goditjeje në tru, të cilët janë të lidhur si me stilin e jetës ashtu edhe me kushte mjekësore para-ekzistuese. Sipas Klinikës Mayo, disa nga faktorët më të rrezikshëm përfshijnë:
1.Mbipesha dhe mënyra e jetesës jo aktive: Pesha e tepërt dhe mungesa e aktivitetit fizik mund të kontribuojnë në rritjen e presionit të gjakut dhe krijimin e kushteve që favorizojnë goditjet ishemike.
2.Konsumimi i alkoolit: Konsumi i tepërt i alkoolit mund të dëmtojë enët e gjakut dhe të rrisë presionin e gjakut.
3.Presioni i lartë i gjakut: Ky është një nga faktorët më të zakonshëm dhe më të rrezikshëm për shkaktimin e goditjeve, pasi ai mund të dobësojë enët e gjakut dhe të çojë në thyerjen e arterieve në tru.
4.Pirja e duhanit: Duhani dhe ekspozimi ndaj tymit të dorës së dytë ndikojnë negativisht në qarkullimin e gjakut dhe përkeqësojnë funksionin e mushkërive, duke rritur rrezikun e goditjes në tru.
5.Kolesteroli i lartë dhe diabeti: Këto kushte mjekësore janë gjithashtu të lidhura ngushtë me një rritje të rrezikut të goditjeve, pasi ato mund të shkaktojnë dëmtime në enët e gjakut dhe të shkaktojnë bllokime që çojnë në goditje ishemike.
Një goditje në tru është një urgjencë që kërkon kujdes të menjëhershëm dhe, për fat të mirë, me trajtim të shpejtë dhe të saktë, mund të parandalohen shumë nga pasojat afatgjata. Edukimi mbi simptomat dhe faktorët e rrezikut mund të shpëtojë jetë. Është e rëndësishme të jemi të vetëdijshëm për shenjat paralajmëruese dhe të kërkojmë menjëherë ndihmë mjekësore nëse dikush dyshohet se ka pësuar një goditje në tru.
