Analisti dhe njohësi i çështjeve të Ballkanit, profesori amerikan Daniel Serwer, ka thënë se Serbia është aktualisht e angazhuar në një fushatë të egër për të bllokuar anëtarësimin e Kosovës në Këshillin e Evropës (KiE).
Ai ka treguar se pse shteti serb po i frikësohet anëtarësimit të Kosovës në këtë organizatë.
Serwer thotë se Serbia po e bën këtë përkundër një angazhimi të qartë në marrëveshjen e shkurtit që amerikanët dhe evropianët pretendojnë se është ligjërisht i detyrueshëm, e ku thuhej se Serbia nuk do të kundërshtojë anëtarësimin e Kosovës në asnjë organizatë ndërkombëtare.
Në tekstin e tij në Peacefere.net, Serwer thotë se nuk e di nëse KE do ta pranojë Kosovën në vonë gjatë pranverës.
“Sigurisht që duhet. Kualifikimi kryesor i KiE është sundimi i ligjit”.
Analisti amerikan thotë se Kosova është përmirësuar në mënyrë të vazhdueshme dhe renditet mbi mesataren mesatare rajonale në tetë dimensione të sundimit të ligjit. “Është e treta në rajon, pak pas Malit të Zi…, por shumë përpara rezultateve në rënie të Serbisë. Prishtina së fundmi ka zgjidhur një ankesë të madhe. Ajo njohu të drejtat pronësore të Manastirit të Deçanit, një çështje e pazgjidhur për më shumë se 20 vjet”.
Korrupsioni, zbatimi i rregullave, dhe drejtësia penale janë dimensionet më të dobëta të saj. Të gjitha këto janë simptome të një shteti të ri dhe relativisht të dobët.
Profesori amerikan thotë se qëllimi kryesor i KiE është të promovojë demokracinë, të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit në të gjithë Evropën dhe më gjerë.
“Në parim, ju do të mendonit se njerëzit që vërtet janë të diskriminuar do ta mirëprisnin anëtarësimin e vendit të tyre në një organizatë të tillë. Megjithatë, Beogradi është kundër me të gjitha forcat e tij”, tha ai.
“Çështja nuk është vetëm ajo e idealeve, ka pasoja praktike të anëtarësimit në KiE. Anëtarësimi u hap qytetarëve qasje në Gjykatën Evropiane të Drejtave të Njeriut (GJEDNJ). Ky është një privilegj serioz. Nëse një sistem kombëtar drejtësie dështon në sytë e një qytetari të një shteti anëtar të KiE, ai qytetar mund të apelojë në GJEDNJ, e cila ka një traditë të fortë të gjykimit në favor të barazisë dhe mosdiskriminimit, duke përfshirë Ballkanin. Kjo nuk do të thotë se vendimet e saj zbatohen gjithmonë, siç do t’ju thonë boshnjakët, por forcon ata që vuajnë diskriminimin. Shtetet anëtare gjithashtu mund të paraqesin ankesa kundër shteteve të tjera anëtare, një privilegj tjetër që Beogradi duhet ta mirëpresë”, ka shkruar analisti amerikan.
Serwer thotë se Beogradi e kundërshton anëtarësimin e Kosovës në KiE për disa arsye.
“Së pari, Beogradi nuk dëshiron të pranojë se Kosova është shtet. Së dyti, ajo ka frikë se Kosova do të bëjë ankesa kundër Serbisë. Ka shumë arsye për ankesa të tilla që rrjedhin nga diskriminimi dhe shkeljet e tjera të të drejtave të njeriut kundër shumicës shqiptare brenda Serbisë, trajtimi i qytetarëve të Kosovës në Serbi dhe dështimi i Serbisë për të dhënë llogari për krimet e saj gjatë luftës në Kosovë”.
Së treti, Serwer thotë se, Beogradi po përpiqet gjithashtu t’i bëjë presion Kosovës që të krijojë një Asociacion të komunave me shumicë serbe, të cilin e sheh si të rëndësishëm për zyrtarizimin e marrëdhënieve të tij me popullsinë serbe brenda Kosovës. “Asambleja Parlamentare e KiE-së e konsideron këtë si një çështje që Kosova duhet ta zgjidhë pas anëtarësimit. Asociacione të tilla të pakicave janë të zakonshme në mesin e shteteve anëtare të KiE dhe Kosova ka premtuar të krijojë një të tillë. Por në mënyrë të arsyeshme ajo nuk dëshiron ta bëjë këtë derisa Serbia të njohë sovranitetin dhe integritetin e saj territorial”.
Në fund, eksperti amerikan thotë se “fakt trishtues [për serbët] është se Kosova jo-anëtare sot është më e kualifikuar për anëtarësim në Këshillin e Evropës sesa anëtarja aktuale, Serbia”.
