Valë të nxehta, shtimi në peshë, pagjumësia, nervozizmi, luhatjet e pashpjegueshme të humorit, problemet seksuale, mosmbajtja e urinës, mungesa e menstruacioneve…menopauza është një pikë kthese në jetën e çdo gruaje. Është një fenomen natyror i pashmangshëm i ndjekur nga ndryshime fizike dhe psikologjike që ndryshojnë nga gruaja në grua.
Është veçanërisht e dobishme për gratë që të informohen se çfarë i pret saktësisht në menopauzë, si dhe për opsionet e ndryshme që u janë në dispozicion në rast se kanë nevojë për ndihmë për të përballuar më lehtë simptomat dhe pasojat e mundshme.
Çfarë është menopauza?
Menopauza, e njohur edhe si pubertet klimakterik ose i dytë, shënon fundin e menstruacioneve dhe bashkë me të edhe mundësinë që gruaja të lindë dhe të zgjerojë familjen e saj. Menopauza përkufizohet si mungesa e menstruacioneve për 12 muaj rresht.
Fundi i periudhës riprodhuese është rezultat i sekretimit të reduktuar të hormoneve femërore (estrogjenit dhe progesteronit) nga vezoret. Kalimi nga gjendja fertile në atë jopjellore tek femrat ndodh gradualisht, gjatë disa viteve dhe është pasojë e plakjes biologjike. Përfundimisht, vezoret nuk prodhojnë më vezë dhe gruaja nuk mund të mbetet shtatzënë.
Kur fillon menopauza?
Fillimi i menopauzës është rreptësisht individual. Më së shpeshti shfaqet mes moshës 45 dhe 55 vjeç, por ka edhe gra që hyjnë në menopauzë në të 30-at ose 60-at e tyre. Besohet se mosha mesatare në të cilën gratë hyjnë në menopauzë është 51 vjeç.
Askush nuk mund të parashikojë saktësisht se kur një grua do të hyjë në menopauzë. Por përgjithësisht pranohet se menopauza ndodh tek gratë në të njëjtën moshë si nënat e tyre.
Menopauza pas moshës 40 vjeçare konsiderohet normale dhe natyrale. Por te disa gra mund të ndodhë më herët si pasojë e heqjes kirurgjikale të vezoreve ose kimioterapisë. Menopauza që ndodh para moshës 40 vjeç, pavarësisht nga shkaku, quhet menopauzë e parakohshme.
Pirja e duhanit ka një ndikim të madh në fillimin e menopauzës. Duhanpirësit hyjnë në menopauzë disa vite më herët se jo duhanpirësit.
“Ciklet e mia po bëhen më të rralla, a do të thotë kjo se jam në menopauzë?
Ciklet e parregullta janë ndryshimi i parë që do të vini re kur i afroheni të 40-tave, por kjo nuk do të thotë se jeni në menopauzë. Menopauza ndodh kur ka mungesë të plotë të menstruacioneve për 12 muaj rresht. Periudha kalimtare, kur menstruacionet bëhen gjithnjë e më të parregullta, quhet perimenopauzë dhe karakterizohet nga ndryshimi i nivelit të hormoneve femërore.
Askush nuk mund të parashikojë se sa do të zgjasë kjo periudhë. Mund të zgjasë diku nga 2-8 vjet, ndonjëherë më shumë, para se menstruacionet të ndalojnë plotësisht. Ndryshimi i nivelit të hormoneve femërore sjell shfaqjen e simptomave si afshe të nxehta, djersitje gjatë natës, luhatje humori etj.
Perimenopauza nuk do të thotë që një grua nuk mund të mbetet shtatzënë, ndaj nëse nuk dëshironi të mbeteni shtatzënë, gjeni një metodë të përshtatshme për t’u mbrojtur.
Simptomat karakteristike të menopauzës
Menopauza lidhet me një datë të caktuar, ditën kur kanë kaluar 12 muaj pa shfaqur gjakderdhje menstruale. Por pranohet se fjala menopauzë nuk i referohet vetëm një dite specifike, por gjithë periudhës së tranzicionit rreth menopauzës, e quajtur perimenopauzë.
Në muajt ose vitet para menopauzës, gratë përjetojnë një sërë simptomash, më të zakonshmet prej të cilave janë:
- Menstruacione të parregullta;
- Valët e të nxehtit;
- Djersitje natën;
- Mospërmbajtje urinare nga stresi;
- Dhimbje koke;
- Thatësi vaginale;
- Libido e ulët;
- Lëkurë të thatë;
- Ndryshimet në humor;
- Metabolizëm i ngadaltë;
- Shtim në peshë;
- Probleme me gjumin (pagjumësi);
- Mungesa e energjisë;
- Depresioni;
- Ankthi;
- Dhimbjet e kyçeve.
Simptomat shfaqen në rreth 70% të grave në menopauzë dhe ndryshojnë nga gruaja në grua. Shpesh, menopauza e shkaktuar nga heqja kirurgjikale e vezoreve ose kimioterapia karakterizohet nga simptoma më serioze që mund të fillojnë shumë më papritur sesa në menopauzën natyrale.
Më shpesh, gratë kalojnë menopauzë pa komplikime serioze dhe pa ndihmë mjekësore, por në disa raste rekomandohet terapia hormonale për të lehtësuar simptomat. Përpara se të zgjidhni këtë opsion, konsultohuni me një mjek për rreziqet e marrjes së tij si kanceri i gjirit, sëmundjet e zemrës dhe goditjet në tru.
Gjithashtu, shumë gra përjetojnë paqëndrueshmëri psikologjike, gjë që nuk duhet anashkaluar. Është e mundur që mund të shfaqen gjendje ankthi-depresive, për të cilat është e nevojshme ndihma profesionale.
A mund të dëmtojë shëndetin tuaj menopauza?
Nivelet e reduktuara të estrogjenit rrisin rrezikun e sëmundjeve të zemrës dhe osteoporozës (kockat e brishta). Në këtë fazë të jetës, gratë duhet t’i kushtojnë vëmendje të veçantë dietës së tyre dhe të qëndrojnë fizikisht aktive.
8 këshilla që do të ju ndihmojnë gjatë menopauzës
Disa ndryshime të stilit të jetesës mund të ndihmojnë në lehtësimin e simptomave. Këtu janë disa këshilla për ta bërë më të lehtë të kaloni këtë periudhë të jetës suaj:
- Shmangni kafen, alkoolin dhe ushqimet pikante.
- Hani soje. Soja përmban estrogjen.
- Merrni shumë kalcium dhe vitaminë D. Pavarësisht nëse i merrni ato përmes dietës ose pilulave, kjo do t’ju ndihmojë të zvogëloni rrezikun e osteoporozës. Doza e rekomanduar ditore e kalciumit për gratë mbi 51 vjeç është rreth 1200 mg dhe vitamina D rreth 600 IU.
- Synoni për 2.5 orë aktivitet fizik të moderuar në javë. Do t’ju ndihmojë të mbani kockat dhe zemrën tuaj të shëndetshme, të zvogëloni nivelin e stresit dhe të përmirësoni gjendjen shpirtërore.
- Rritni konsumin e acideve yndyrore omega-3 dhe omega-6. Marrja më e lartë e këtyre acideve yndyrore në trup ndihmon veçanërisht me lëkurën e thatë, dhimbjen e kyçeve dhe vaginën e thatë. Acidet yndyrore omega-3 dhe omega-6 janë më të bollshme në peshk, fara kungulli, arra, fara liri dhe perime jeshile të errët.
- Përdorni lubrifikantë. Thatësia vaginale e shkaktuar nga ulja e estrogjenit mund të çojë në marrëdhënie të pakëndshme. Ky problem zgjidhet lehtësisht duke përdorur lubrifikantë.
- Bëni ushtrime Kegel çdo ditë. Ato janë mënyra më e mirë për të forcuar muskujt e vaginës dhe legenit dhe janë veçanërisht të dobishme për mosmbajtjen e stresit (lagia kur teshtitni, kolliteni dhe qeshni me zë të lartë).
- Merrni frymë ngadalë por thellë sa herë që ndjeni ndezjet e nxehta. Merrni frymë gjashtë deri në tetë herë në minutë. Do t’ju ndihmojë të reduktoni stresin dhe të relaksoheni. Për të shmangur djersitjet e natës, përdorni çarçafë pambuku dhe pizhame.
