Imagjino një ngarkesë në një anije, ndoshta po aq e gjerë sa një fushë basketbolli, dhe aq e gjatë sa tre fusha të vendosura njëra pas tjetrës. Me një kat të poshtëm, të mesëm dhe të sipërm.
Tani mbush këtë hapësirë me 14,000 njerëz. Është errët. Skajet e ngarkesës janë mure çeliku. Nuk ka asnjë burim nxehtësie në të ftohtin e dimrit përveç asaj që lëshon masa e njerëzve.
Vendi është i mbushur me erën e mbeturinave njerëzore, të grumbulluara tek këmbët e të gjithëve rreth e rrotull.
Dhe nëna jote shtatzënë qëndron krahas krahu me krahu në një nga këto kate, me kontraktimet që paralajmërojnë ardhjen tënde në këtë botë.
Por ti nuk je i vetmi që po vjen në këtë botë brenda kësaj mase njerëzish, duke lundruar në një anije ngarkese në Detin Lindor të ftohtë. Ke katër vëllezër e motra jo nga gjaku, por nga rrethanat. Ditëlindjet tuaja janë në fund të dhjetorit 1950, gjashtë muaj pas fillimit të një lufte që ka përfshirë Gadishullin Korean.
Ju jepni emrat Kimchi 1, Kimchi 2, 3, 4 dhe 5. Dhe do të njiheni në histori si Mrekullia e Krishtlindjeve, pesë jetë të brishta të hedhura në rrymat e pabindura dhe të egra të historisë dhe detit.
“Pa bashkëpunimin e ushtarëve amerikanë, ne refugjatët nuk do të kishim arritur në Jug në kërkim të lirisë,” tha një nga të ardhurit e mrekullueshëm, Sohn Yang-young, i cili u quajt Kimchi 1, duke u përshkruar veten si “fruti i aleancës mes Koresë së Jugut dhe SHBA-së.”
Por lindja e Sohn-it në det, 75 vjet më parë, ishte gjithashtu fillimi i një jete në kërkim të atyre që kishin mbetur pas, duke u përpjekur të ribashkonte një tjetër familje koreane të ndarë, së bashku me atdheun e tyre.
Kimchis 1 deri 5 ishin emra që u dhanë atyre nga anëtarët e ekuipazhit amerikan, si një nderim për gatimin e dashur korean (dhe ndoshta edhe një reflektim i një kohe më pak të ndjeshme ndaj kulturës). Të gjithë kishin lindur në SS Meredith Victory, një anije transporti prej 7,200 tonësh e ndërtuar nga Shtetet e Bashkuara në muajt e fundit të Luftës së Dytë Botërore.
Kur shpërtheu lufta, SHBA-ja riktheu anijen në flotën e saj të transportit për të dërguar materiale në gadishull, duke mbështetur trupat amerikane dhe të Kombeve të Bashkuara që luftonin për të ndaluar një pushtim të Koresë së Jugut nga ushtria e Koresë së Veriut.
Pasi trupat e Pyongyang-ut i shtynë ata deri në skajin më jugor të gadishullit rreth Busanit, forcat përgjigjën me ashpërsi, duke i rikthyer verikoreanët prapa në vendin e tyre deri në vjeshtë.
Por më pas Kina ndërhyri për të ndihmuar aleatin e saj verikorean, Kim Il Sung. Më shumë se një milion trupa nga Pekini Ushtria e Vullnetarëve të Popullit (PVA) u hodhën në Korenë dhe deri në fillim të dimrit i detyruan forcat amerikane dhe të OKB-së të tërhiqeshin.
Metoda e PVA-së për të mbingarkuar armikun me superioritet numerik u dëshmua në Betejën e Rezervuarit Chosin, ku rreth 120,000 ushtarë të PVA-së luftuan kundër vetëm 30,000 marins dhe ushtarëve amerikanë në temperatura nën zero për rreth 17 ditë, në fund të nëntorit 1950.
Beteja e ashpër çoi marins amerikanë të tërhiqeshin drejt Hungnam-it, në bregun lindor të Koresë së Veriut, ku po planifikohej një operacion masiv evakuimi.
Shumë shpejt, ata do të bashkoheshin me dhjetëra mijëra civilë që po largoheshin.
Duke pasur përvojë me realitetin komunist që nga kur Veriu fitoi pavarësinë nga Japonia perandorake në 1945, koreano-veriorët antikomunistë filluan të largoheshin në jug.
“Ne planifikonim transport për 25,000 veta. Por të paktën kaq shumë i ndoqën marins nga rezervuarët e (Chosin-it),” kujtoi admiral i ndjerë amerikan James Doyle, që mbikqyrte operacionin e evakuimit, në një artikull të publikuar në revistën e Institutit Detar Amerikan në 1979.
“Praktikisht nga një natë në tjetrën, u shfaqën 50,000 koreano-veriorë që donin të largoheshin; shumë shpejt ky numër u dyfishua.”
Gjeneral-major Edëard Almond, komandanti i një korpusi të Ushtrisë së SHBA-së, urdhëroi të ngarkoheshin të gjithë zyrtarët e qeverisë civile dhe familjet e tyre “bashkë me sa më shumë qytetarë të tjerë besnikë dhe jo-komunistë sa hapësira në anije do ta lejonte,” sipas historianit Richard Steëart.
SS Meredith Victory, e cila po transportonte furnizime nga porti i Yokohamas në Japoni për në portet e Koresë së Jugut, u thirr në Hungnam.
“Ishte kaos, sepse rreth 100,000 refugjatë nga Koreja e Veriut po mbushnin çdo pjesë të molit,” tha Burley Smith, ish-zv.kapiteni i anijes Meredith Victory, për CNN.
“Ishte sikur të ishe në Times Square në Nju Jork natën e Krishtlindjeve – vetëm se ishte shumë qetë. Njerëzit thjesht qëndronin të mbushur mbi mol, me foshnjat në shpinë, dhe meshkuj, gra, shumë fëmijë.”
Gjatë më shumë se 30 orëve, duke filluar nga mëngjesi i 22 dhjetorit, të fundit prej tyre u ngarkuan në Meredith Victory, ndërsa ekuipazhi i anijes mbushi pesë magazinat e saj me tre nivele secila me “ngarkesë njerëzore.” Të tjerët gjetën vend në hapësirën e hapur të dekut, ku ftohti ishte më i rëndë se çdo gjë që Smith kishte përjetuar ndonjëherë.
Ndër refugjatët ishin edhe prindërit e Sohn Yang-young, i cili shumë shpejt do të bëhej Kimchi 1.
Ata kishin lënë dy fëmijët e tyre të parë nën kujdesin e xhaxhait në Veri, duke besuar se ndarja do të ishte e përkohshme dhe do t’i mbronte fëmijët.
Pozita e babait të Sohn si zyrtar i lartë në rajon do ta vendoste atë në rrezik nëse forcat komuniste do të merrnin kontrollin. Prandaj, ndihmësit e tij i këshilluan të strehohej në jug për dy deri në tre javë me gruan e tij shumë shtatzënë, derisa forcat amerikane dhe të OKB-së të rimerrnin provincën – diçka që kurrë nuk ndodhi.
“Ne i ngarkonim mbi paleta të mëdha që i bënin punonjësit tanë, dhe i vendosnim brenda, i shtynim sa më fort të mundeshim, qëndronin në këmbë deri sa kati të ishte plot, dhe pastaj e mbulonim me trarët e mëdhenj prej çeliku, dhe më pas ngarkonim katin tjetër mbi ta,” kujtoi Smith.
Anija e ngarkesave ishte e mbushur plot, 14,000 refugjatët në bord ishin të ngjeshur në çdo hapësirë të mundshme. Nuk kishte vend që dikush të ndihej rehat.
Ndërkohë që jashtë ishte ftohtë, refugjatët ishin të mbyllur në katet e anijes pa energji elektrike, dritë, ngrohje, ujë, ushqim apo tualet.
“Ne ishim praktikisht duke pastruar jashtëqitje njerëzore nga secili prej këtyre 15 kateve të ndryshme, grumbuj katërkëmbëshe me jashtëqitje njerëzore në secilin prej 15 dhomave… ishte një kanal i mbyllur, sepse çdo kat ishte i mbyllur dhe nuk kishte mënyrë që njerëzit të zbarkonin,” tha Smith për gjendjen në të cilën ishte lënë anija pas disa ditësh transporti të refugjatëve.
Anija e cila nuk kishte asnjë armatim apo armë do të navigonte një kanal të ngushtë përmes një fushe të madhe minash dhe do të shmangte sulmet ajrore gjatë udhëtimit në jug. Mrekullisht, askush nuk u vra.
“Çdo ditë, prindërit e mi më thoshin se kam lindur në anije. Nëna mendonte se më kishte lindur në kabinën e kapitenit, por rezultoi se aty kishte një zyrë mjekësore pranë kabinës aty kam lindur,” tregoi Sohn për CNN.
I ndihmoi zëvendëskapiteni, duke asistuar zonjat koreane që ndihmonin nënat të lindnin pesë foshnjat brenda një kabine në katin kryesor, sipas Smith.
Pas refuzimit për të zbritur në Busan për shkak të mbipopullimit të refugjatëve, anija mbërriti në Geoje, një ishull pranë skajit juglindor të gadishullit, ku Sohn do të kalonte shtatë vitet e para të jetës së tij.
“Babi gjeti një punë në dyqanin PX të Ushtrisë Amerikane, dhe çdo mëngjes, para se të nisej për punë, më tregonte histori për djalin e tij 9-vjeçar dhe vajzën 5-vjeçare që i kishte lënë në Korenë e Veriut,” kujtoi Sohn.
Prindërit e tij nuk mundën kurrë të ktheheshin në shtëpi siç kishin planifikuar dhe e pendonin vendimin çdo ditë.
“Çdo mëngjes, nëna ime mbushte një tas të pastër me ujë të sapo marrë dhe e linte duke parë kah veriu. Ishte një besim popullor. Ajo lutej kah veriu, që vëllai dhe motra që kishin mbetur pas të ishin mirë deri sa të ribashkoheshim,” tha Sohn, tani 75 vjeç.
Pas armëpushimit në vitin 1953, miliona familje mbetën të ndara nga linja e demarkacionit ushtarak deri sa Kryqi i Kuq Korean ndërhyri për të ndihmuar identifikimin dhe ribashkimin e familjeve.
Prindërit e Sohn u regjistruan shpejt. Por, si mijëra të tjerë nga gjenerata e tyre, ata vdiqën duke dëshiruar ende të gjenin fëmijët e tyre.
“Babi vdiq rreth 40 vjet më parë, dhe nëna rreth 20 vjet më parë, dhe dëshira e tyre ishte që unë të gjeja vëllain dhe motrën, sepse ata nuk mundën ta bënin këtë,” tha Sohn.
Dhe i mbetet Sohn-it të tregojë vëllait të tij Tae-young dhe motrës Young-ok se prindërit e tyre nuk i braktisën, dhe se ata vdiqën “thellësisht të zhytur në trishtim.”
Sohn ishte i vetmuar gjatë rritjes. Kur shihte shokët e tij me vëllezër e motra, mendonte: “Do të doja të kisha edhe unë një vëlla dhe një motër. Pse janë ata në Veri?”
Prindërit e tij nuk menduan të kenë një fëmijë tjetër pasi u vendosën në pjesën jugore – fillimisht në Busan, pastaj në kryeqytetin Seoul duke ndjerë faj dhe trishtim për dy të tjerët që mbetën në Korenë e Veriut.
Sohn jetoi një jetë të zënë, duke punuar për një kompani tregtare në vitet 1980 dhe 1990, madje duke u dërguar edhe në Kaliforni dhe Azinë Juglindore.
Kur u kthye në Korenë e Jugut në të 50-tat e tij, dëgjoi nga një njohës i afërt, që vetë ishte një refugjat nga Koria e Veriut, se Kimchi 5 po kërkonte Kimchit e tjerë.
“Ai tha se takoi Kimchi 5 në ceremoninë përkujtimore të evakuimit të Hungnam-it në Geoje, i cili tha se katër Kimchit e tjerë mungonin, dhe se shpresonte që të gjithë të ishin mirë,” tha Sohn.
Ai arriti të takonte stafin e SS Meredith Victory, që ndodhej në Seoul menjëherë pas pjesëmarrjes në të njëjtën ceremoni përkujtimore.
Pastaj, ai hyri në kontakt me Kimchi 5, Lee Kyung-pil, i cili jeton në Geoje si veteriner.
“Ishte si të takoja vëllain tim. Sikur të kisha takuar familjen time, isha kaq i lumtur ta shihja. Ne kemi të njëjtin fat,” kujtoi Kimchi 1 takimin me vëllain e tij sipas rrethanave.
Ndërsa vendndodhja e Kimchi 2, 3 dhe 4 mbetet e panjohur, Kimchi 1 dhe 5 kanë qenë aktivë në përfaqësimin e familjeve të ndara.
Të dy u bënë vullnetarë në Lojërat Olimpike Dimërore të Pyeongchang 2018 në Korenë e Jugut, në një kohë kur të dy Koret po ndërvepronin politikisht dhe kulturalisht, me Phenianin që dërgonte sportistë dhe delegacione diplomatike në Korenë e Jugut një ngrohtësi lidhjesh që më pas është kthyer mbrapsht.
Edhe pse një ribashkim me vëllezërit e tij të gjakut ende nuk ka ndodhur, vazhdimi i përpjekjeve së bashku me Kimchit e tjerë i mban shpresë Sohn-it.
Kur u kërkua të ndajë mesazhin e tij për motrat dhe vëllezërit e humbur, Sohn tha: “Do t’ju kërkoj deri sa të mbyll sytë. Dhe kur t’ju gjej, do t’ju tregoj gjithçka me detaje se si prindërit tanë ju kanë munguar, duke jetuar në Korenë e Jugut.”
Çdo ndërveprim, përfshirë dialogjet dhe ribashkimet e familjeve të ndara, mes dy Koreve është pezulluar vitet e fundit.
“Situata nuk duket se mund të na lejojë të ribashkohemi së shpejti, por besoj fort, pa dyshim, se një ditë do të takohemi,” tha Kimchi 1, me zërin duke i dridhur.
“Qëndroni të shëndetshëm dhe mos u demoralizoni deri sa të takohemi. Duhet të takohemi përsëri.”/CNN
