Mjekët zakonisht përdorin indeksin e masës trupore (BMI) dhe raportin bel-kofshë për të vlerësuar rreziqet shëndetësore. Por gjithnjë e më shumë vëmendja po kthehet te një tregues më pak i zakonshëm: perimetri i qafës.
Një qafë e trashë mund të duket si shenjë force, por studimet tregojnë se ajo lidhet me rreziqe serioze. BMI shpesh nuk jep pasqyrë të plotë: një kulturist mund të ketë BMI të lartë pa qenë obez. Pikërisht këtu, matja e qafës jep informacion shtesë.
Kërkimet zbulojnë se njerëzit me qafë më të gjerë në raport me madhësinë e trupit kanë rrezik më të lartë për sëmundje të rënda. Shpjegimi qëndron tek shpërndarja e dhjamit: yndyra në pjesën e sipërme të trupit lëshon acide yndyrore në gjak, duke ndikuar në kolesterol, nivelin e sheqerit dhe ritmin e zemrës. Në këtë mënyrë, perimetri i qafës është një tregues i yndyrës viskerale, ajo më e rrezikshmja që rrethon organet.
Statistikat janë shqetësuese. Personat me qafë të trashë shfaqin përqindje më të larta të hipertensionit, fibrilacionit atrial dhe dështimit të zemrës. Fibrilacioni atrial është veçanërisht problematik, pasi shkakton rrahje të çrregullta që mund të çojnë në mpiksje gjaku, goditje në tru dhe më vonë në dështim të zemrës. Po ashtu, madhësia e qafës lidhet me sëmundjen koronare të zemrës, ku arteriet ngushtohen dhe kufizojnë rrjedhjen e gjakut të pasur me oksigjen.
Por rreziku nuk ndalet tek zemra. Një qafë e trashë lidhet edhe me diabetin tipi 2 dhe diabetin gestacional. Këto gjendje shkaktojnë komplikacione afatgjata serioze, nga humbja e shikimit deri te amputimet. Gjithashtu, është dokumentuar lidhja me çrregullimet e gjumit, veçanërisht me apnean obstruktive të gjumit. Në këtë sëmundje, frymëmarrja ndërpritet gjatë natës, duke shkaktuar lodhje ekstreme ditore dhe duke e rritur rrezikun e aksidenteve, por edhe duke vënë stres të madh mbi sistemin kardiovaskular.
Pra, cila madhësi konsiderohet e rrezikshme? Për burrat, mbi 43 cm; për gratë, mbi 35.5 cm. Edhe individët me BMI normal janë të ekspozuar. Për çdo centimetër shtesë mbi këto pragje, rriten normat e vdekshmërisë dhe të shtrimeve në spital.
Megjithatë, kjo nuk duhet të shkaktojë panik. Perimetri i qafës është vetëm një element i tablosë së shëndetit, por një element i rëndësishëm. Lajmi i mirë është se mund të ndikohet nga stili i jetesës: ushtrimet aerobike dhe forca reduktojnë dhjamin, gjumi cilësor ndihmon metabolizmin, dhe dieta e balancuar mban peshën nën kontroll.
Matja e qafës merr vetëm pak sekonda me një metër, por mund të japë informacion të vlefshëm që metrikat tradicionale shpesh nuk e kapin. Në një kohë kur kërkojmë mënyra më të mira për të parandaluar sëmundjet, ndonjëherë përgjigjja është para syve tanë, në qafën tonë. / The Conversation
