Ortoreksia është një çrregullim ushqimor i karakterizuar nga një fiksim i tepruar ndaj ushqimit “të shëndetshëm”. Ndryshe nga dëshira e zakonshme për të ngrënë mirë, ortoreksia përfshin shmangien e kategorive të tëra ushqimesh që perceptohen si të pashëndetshme, gjë që mund të çojë në mungesa ushqimore, probleme mendore dhe izolim social.
Sipas psikoterapistes Sadi Fox, ortoreksia shpeshherë nuk njihet lehtë, pasi sjelljet e saj shpesh përshëndeten si “jetesë e shëndetshme”. Kjo mund të bëjë që personi të mos kuptojë se ka një problem dhe të mos kërkojë ndihmë. Shpesh, njerëzit ndjekin dieta që shohin në rrjete sociale, por pa baza shkencore, duke hyrë në një “terren të rrëshqitshëm” drejt çrregullimeve të tjera ushqimore.
Ortoreksia nuk është ende e përfshirë zyrtarisht në manualin DSM-5 për diagnozën e çrregullimeve mendore, por po njihet gjithnjë e më shumë nga ekspertët. Prevalenca e saj ndryshon sipas vendeve dhe grupeve të popullsisë, për shembull, është më e zakonshme tek përdoruesit e Instagramit, studentët e nutricionit dhe atletët.
Ky çrregullim fillon zakonisht me dëshirën për të përmirësuar shëndetin, por me kalimin e kohës kthehet në një obsesion. Sipas psikologes Kelli Rugless, njerëzit me ortoreksi shpesh shmangin ushqime të tëra, nuk marrin mjaftueshëm kalori apo lëndë ushqyese, dhe përjetojnë probleme fizike si kapsllëk, si dhe emocionale si ndjenja faji, turpi dhe izolimi. Ata mund të shmangin takimet sociale nëse nuk mund të kontrollojnë çfarë hahet, ose të ndihen superiorë ndaj atyre që hanë “ushqime të këqija”.
Shenjat përfshijnë ndarjen e ushqimeve në kategori “të mira” dhe “të këqija”, shmangien e restoranteve, sjelljen e ushqimit me vete, apo kalimin e kohës së tepruar duke lexuar për ushqimin. Nëse dikush ka një qëndrim moralizues ndaj ushqimit, kjo mund të jetë tregues i ortoreksisë.
Megjithëse nuk ka një diagnozë të përcaktuar, terapistët mund të ndihmojnë përmes terapisë konjitive të sjelljes (CBT), ndërsa dietologët ndihmojnë për të rivendosur një dietë të balancuar dhe për të luftuar dezinformatat rreth ushqimit.
Nëse përjetoni ankth rreth ushqimit, mungesë energjie, izolim social ose fiksim me ushqimin, është thelbësore të konsultoheni me një profesionist të shëndetit mendor ose me një dietolog të specializuar në çrregullime ushqimore. Ndihma ekziston dhe mund të bëjë ndryshim real. / Womens Health Mag
