Pete Middleton, i cili jeton në Northamptonshire, Britani, me gruan e tij, ka qenë prej kohësh një adoptues i hershëm i teknologjisë.
Ai u interesua për informatikë ndërsa ishte në Forcën Ajrore Mbretërore në vitet 1980 dhe vazhdoi të mësonte disa gjuhë programimi.
Vitet e fundit ai ka qenë entuziast për ngritjen e AI, të cilën ai e përdor për redaktimin e fotografive, për përkthimin e mesazheve me tekst dhe për kërkime.
Në përgjithësi, z. Middleton është duke kaluar një pension të zënë. Përveç hobi të tij dhe blogun e tij të çmendurisë, ai është një konsulent me përvojë të gjallë, anëtar komiteti dhe vullnetar me Shoqërinë e Alzheimerit.
Që nga diagnoza e tij me demencë pesë vjet më parë, në moshën 65-vjeçare, ai ka vënë re ndryshime në kujtesën e tij afatshkurtër. Për shembull, “Unë ende mund të shkruaj aplikacione për telefonat celularë, por nuk më kujtohet se ku e vendosa telefonin tim.”
Zoti Middleton beson se AI mund të ndihmojë për të kapërcyer këtë hendek.
“Nëse njerëzit përfshijnë përfitimet e përdorimit të AI në jetën e tyre, do të jetë mirë për respektin dhe vetëvlerësimin e tyre dhe do t’i mbajë ata të pavarur për më gjatë. Dhe nëse e bën këtë, i mban ata jashtë sistemit NHS. dhe jashtë shtëpive të kujdesit.”
Një numër mjetesh të bazuara në AI ofrojnë për të ndihmuar me rutinat e përditshme të njerëzve që jetojnë me demencë.
Njëri është Simon, një aplikacion që përdor gjeo-ndjekjen dhe mësimin e makinerive për të përcaktuar nevojat specifike të një përdoruesi dhe për të ofruar njoftime që mund të ndihmojnë.
“Për shembull, kjo mund të përfshijë kujtimin e individëve për një PIN kur aplikacioni zbulon se ata janë në bankë,” thotë Fiona Carragher, drejtoreshë e kërkimit dhe ndikimit në Shoqërinë e Alzheimerit. Simon aktualisht është duke u testuar beta.
Një program afatgjatë në këtë fushë është Projekti i Firences. Projekti i Firences kërkon të zhvillojë teknologji të dobishme komunikimi për njerëzit që jetojnë me demencë.
“Ne po shqyrtojmë këtë çështje të mbajtjes së komunikimit të fortë – pra, duke mos zëvendësuar komunikimin midis familjes dhe kujdestarëve dhe njerëzve që jetojnë me çmenduri, por përkundrazi ta mbështesim atë,” thotë Janet Wiles, një profesore në informatikë me në qendër njeriun në Universitetin Australian të Queensland. .Prof Wiles, nëna e të cilit jeton me çmenduri, është pjesë e një ekipi që punon në Projektin e Firences.
Ekipi është i prirur të shmangë që produktet e tyre të përfundojnë në një sirtar me pajisje të papërdorura, tepër të komplikuara.
Pra, ai përfshin një panel ekspertësh të përvojës së jetesës, i përbërë nga njerëz që jetojnë me demencë dhe ata që ndihmojnë në kujdesin për ta.
Projekti ka zhvilluar tre pajisje – një ditar, një luajtës muzikor dhe një ekran fotografik dixhital. Këto janë pajisje të lehta për t’u përdorur, me një funksion, me elementë fizikë si pulla ose butona, të cilët integrojnë gjithashtu preferencat e ekspertëve të përvojës së jetesës.
Përmbajtja në pajisje mund të rregullohet ose në nivel lokal ose në distancë. Për shembull, një i afërm në një pjesë tjetër të vendit mund të përditësojë listën e luajtjes në luajtësin e muzikës, nëse personi që jeton me çmenduri jep leje.
AI ndihmon në personalizimin e këtyre mjeteve. Një bankë njohurish ndërtohet për çdo person, bazuar në pyetjet që ai përgjigjet ose bisedat që ka. Audioja transkriptohet dhe në disa raste përkthehet, përpara se të futet në llojet e informacionit që vihen në dispozicion në pajisje.
Për shembull, pajisja e ditarit mund të shfaqë foton e një kujdestari të ri me kohë të pjesshme pranë orës kur do të mbërrijë.
Nevojat dhe preferencat mund të ndryshojnë siç ndryshon gjendja e tyre. Kështu, për shembull, informacioni në ditar mund të thjeshtohet për t’iu përshtatur nevojave të përdoruesit.
Ekipi ishte i prirur të mos nxitonte në procesin e zhvillimit – projekti ka filluar tashmë për rreth një dekadë, dhe tani është në fazën e testimit të prototipeve të tij.
“Ata negative për teknologjinë që shkon keq për njerëzit me çmenduri është shpesh shumë më e keqe se sa për njerëzit e tjerë,” paralajmëron Prof Wiles.
Ajo thekson se privatësia dhe siguria e të dhënave janë veçanërisht të rëndësishme për njerëzit me demencë.Chatbot-et e bazuara në AI po integrohen gjithashtu në robotët shoqërues. Hiro-chan është një robot terapie pa fytyrë, i përqafueshëm dhe i butë; Studiuesit besojnë se bashkëveprimi me Hiro-chan redukton stresin tek njerëzit me demencë.
Tani ata po punojnë për integrimin e ChatGPT në robotë, së bashku me altoparlantët dhe mikrofonat. Pesha totale do të mbetet më pak se 800 gram.
Në testet fillestare me njerëzit me demencë që jetojnë në shtëpitë e kujdesit, “ne zbuluam se një dialog më i thjeshtë nga sa prisnim do të ishte më tërheqës për më shumë prej tyre,” thotë Hidenobu Sumioka, një robotist në Institutin Ndërkombëtar të Kërkimeve të Telekomunikacionit të Avancuar në Kioto.
Megjithatë, “është thelbësore që AI të mos zëvendësojë kontaktin njerëzor që është kaq i rëndësishëm në kujdesin e demencës”, thotë zonja Carragher. “Në vend të kësaj, ai duhet të përdoret për të rritur kujdesin në një mënyrë që është e dobishme për njerëzit që jetojnë me çmenduri dhe kujdestarët e tyre.”
Dennis Frost, një programues në pension i cili ka shërbyer në Panelin e Ekspertëve të Përvojës së Jetës të Projektit të Florences, thekson se angazhimi social është shumë i rëndësishëm për njerëzit që janë diagnostikuar me demencë.
“Unë do të sugjeroja që rritja e ndërveprimit njerëzor duhet të jetë një prioritet mbi rritjen e ndërveprimit të AI. Në fund të fundit, a do t’i interesonte vërtet një AI nëse do të jetoja apo do të vdisja?”
Middleton sheh premtime të mëdha në AI, por thekson se çdo teknologji e destinuar për njerëzit me çmenduri duhet të jetë e personalizueshme për një grup të ndryshëm njerëzish.
“Nuk ka dy njerëz me demencë të njëjtë,” thotë z. Middleton. “Ajo që funksionon për mua nuk do të funksionojë ndoshta për fqinjin tim fqinj, i cili ka demencë.”
“Pra, zhvilluesit duhet të jenë shumë të kujdesshëm kur po zhvillojnë produkte që jo vetëm të synojnë komunitetin e demencës në përgjithësi, por të kërkojnë fazat specifike të demencës dhe të përpiqen të përputhen me atë që bëjnë me aftësinë e personit.”/ BBC
